Een beetje wennen is het wel. Op het podium voor het traditionele defilé op het 5 Mei Plein ontbreekt het koningshuis. De burgemeester en de commissaris van de Koningin nemen de plaats in van de prins. Zijn naam valt vandaag nog veelvuldig onder de vele veteranen.De geest van prins Bernhard lijkt nog altijd rond te waren in Wageningen. Aan de gevel van Hotel De Wereld, om de hoek van het 5 Mei Plein, hangt een plaquette met de beeltenis van de prins. Een enkele veteraan brengt bij het passeren ervan een saluut aan de overleden prins. Het lijkt op een onderonsje tussen twee strijdmakkers.

„De veteranen hebben veel aan hem te danken”, vertelt oud-Indiëganger J. van Klinken van de Stoottroepen Prins Bernhard. „In de eerste jaren na de oorlog schaamden wij ons veteraan te zijn.” Hij spreekt met diep respect over de prins. Glunderend: „Weet je nog van die baretten?”

De veranderingen in de herdenking zouden de instemming van zijne koninklijke hoogheid hebben gehad. „Wat prins Bernhard betreft zou 2005 de laatste keer van het traditionele defilé zijn geweest”, zegt de woordvoerder van het Nationaal Comité Herdenking Capitulatie (NCHC). Den Haag heeft 29 juni uitgeroepen tot Nationale Veteranendag.

Het is zomers warm. Wageningen bruist van de activiteiten. Zo’n 80.000 mensen weten de stad van de bevrijding te vinden. Op tal van plaatsen staan podia opgesteld om de capitulatie van de Duitsers en de bevrijding van Nederland te vieren. Op het 5 Mei Plein vlamt het bevrijdingsvuur. Schoolkinderen laten ballonnen op. Een rode, een witte en een blauwe. En twee oranje.

De plechtigheden beginnen met een herdenkingsbijeenkomst in de Johannes de Dooper Geboortekerk. Op het kerkplein staan veteranen met vaandels en vlaggen strak in het gelid. Op de voorste rij zit prof. Pieter van Vollenhove. Minister van Ardenne van Ontwikkelingssamenwerking spreekt over vrijheid. „Door het verleden met ons mee te dragen, zijn wij beter voorbereid op de toekomst.”

Ze plaatst echter een kritische kanttekening. „We moeten uitkijken dat bevrijdingsdag niet vrijblijvend wordt. Het is goed om naast de Tweede Wereldoorlog ook onze betrokkenheid bij andere conflicten te gedenken. Maar altijd moet het persoonlijke verhaal centraal staan. Het verhaal van verzetsmensen en veteranen.”

Oud-bisschop Bär houdt een korte overdenking. „Gij zijt duur gekocht”, zegt de monseigneur over de vrijheid, verwijzend naar het Bijbelwoord. „Daarom moeten we waakzaam blijven. Het kwaad is niet weg.”

De bigband van de politie Gelderland-Midden luistert het bevrijdingsfestival bij hotel De Wereld op. In de verte komen de eerste Britse en Canadese veteranen en een handvol doedelzakspelers aanmarcheren. De muzikanten spelen tegen elkaar in. Op het erepodium reageren veteranen woedend richting de politieband. „Schei uit met dat geschetter.”

Een bonte stoet van meer dan honderd historische oorlogsvoertuigen en verschillende muziekkorpsen trekt langs het podium. Een Mitchell B-25 bommenwerper scheert schuin over de stad. Blikken van herkenning worden naar boven gericht.

Een oude Canadese motor komt voor het erepodium tot stilstand. De motor slaat af. Met veel moeite krijgt de motorrijder zijn machien weer aan de praat. Grommend zet de tweewieler de achtervolging in. Twee minuten later strandt een Amerikaan, ook met motorstoring. Wanhopig heft de motorrijder zijn handen. De burgemeester wuift hem bemoedigend toe. Het helpt niet.

Van de 2000 mensen die meelopen in het Vrijheidsdefilé zijn er nog altijd 1200 oud-strijders uit de Tweede Wereldoorlog en uit Nederlands-Indië. Een verzetsstrijder salueert. Elk jaar iets strammer. De duizenden kijkers langs de route klappen vooral uitbundig bij het passeren van de oud-strijders. De oudste veteraan, 103 jaar oud, passeert het podium. „Tot volgend jaar”, grapt de speaker.