De bijdrage van prof. Verkerk (zaterdag op deze pagina) biedt een andere benadering van de verhouding tussen man en vrouw dan die waarop het SGP-rapport is gebaseerd. Trouwens, ook onmiskenbaar een andere dan in de gereformeerde traditie is voorgestaan.Een belangrijk punt in zijn betoog is dat het christelijke denken over de scheppingsorde en de aanwezigheid van hiërarchische elementen daarin, beïnvloed is door het gedachtegoed van de Franse Revolutie. Dat is ongetwijfeld handig geformuleerd. Een beter argument om deze man-vrouwvisie onderuit te halen is haast niet te vinden. De Franse Revolutie staat in reformatorische kring zo ongeveer voor alles wat verkeerd is. En laat nu uitgerekend het vrouwenstandpunt van de SGP daarmee in verband staan! Het is alleen jammer voor Verkerk dat het niet klopt. Dat is niet zo moeilijk aan te tonen.

Kostwinnersmodel
Het is geen punt van discussie dat ons klassieke huwelijksformulier dateert van ver voor de Franse Revolutie. Onze formulieren komen stuk voor stuk voort uit de beste bronnen van de Reformatie. In het huwelijksformulier treft men uitdrukkelijk de twee gezichtspunten aan die Verkerk ook aanwezig ziet in het denken van de Franse Revolutie. Zo wordt de man expliciet aangeduid als het hoofd van de vrouw. Die moet hem gehoorzaam zijn als haar heer „in alle dingen die recht en billijk zijn.” Zij mag geen heerschappij over hem gebruiken, want (en dan volgt een verwijzing naar de scheppingsorde) Adam is eerst gemaakt en daarna Eva.

Ook als het gaat om een verdeling van de taken binnenshuis en buitenshuis laat het huwelijksformulier ons niet in het onzekere. De man moet getrouw en naarstig in zijn goddelijk beroep arbeiden, zodat hij zijn gezin kan onderhouden (kostwinnersmodel). De vrouw dient te zorgen voor haar huishouding. Geen wonder dat in die sectoren van de gereformeerde gezindte die sterk beïnvloed zijn door de moderne cultuur, dit huwelijksformulier steeds meer onder kritiek staat en door een modernere variant is vervangen.

Zijn christenen te veel beïnvloed door de tijdgeest van het verleden? Die vraag mag zeker gesteld worden. Maar die roept ook weer een vervolgvraag op. Waar werd die tijdgeest (het destijds dominante cultuurpatroon) door beïnvloed? In vorige eeuwen was dat toch meer door het christelijk geloof dan dat bij de huidige cultuur het geval is. Geen wonder dat het huidige denken sterker afwijkt van het Bijbelse man-vrouwpatroon.

Gelijkwaardigheid
Een nieuw argument van Verkerk is dat het woord ”scheppingsorde” niet in de Schrift staat. In dit verband slechts één opmerking: er zijn verschillende dogmatische begrippen die niet letterlijk in de Schrift staan, maar die een voluit Schriftuurlijke zaak uitdrukken. Denk maar aan ”drie-eenheid” en ”voorzienigheid”.

De kritiek van Verkerk op de SGP-brochure ”Man en vrouw schiep Hij hen” richt zich vooral op de verschillende positie van man en vrouw die de SGP uit de Bijbel meent af te kunnen leiden. Man en vrouw hebben een verschillende roeping en staan in een hiërarchische relatie tot elkaar, zo vat Verkerk het SGP-standpunt terzake samen. Waarbij we, om alle misverstanden te voorkomen, aantekenen dat de SGP altijd de principiële gelijkwaardigheid van man en vrouw heeft benadrukt. Alleen neemt dit niet weg dat beiden een verschillende positie hebben.

Merkwaardig is dat Verkerk in zijn artikel de Schrift slechts summier aanhaalt. Hij beroept zich vooral op Genesis 1:26-28. Sámen krijgen man en vrouw de opdracht om de aarde te bewerken. Precies hetzelfde lezen we overigens in het SGP-rapport. Het verschil zit daarin dat Verkerk nu al conclusies trekt, zonder echt verder te lezen in de Bijbel. Er staat in de Bijbel meer over de positie van man en vrouw. Laten we de hele Schrift lezen!

Ondergeschikt
Goed, vervolgt Verkerk, maar het woord ”hulpe” in Genesis 2 betekent niet dat de vrouw aan de man ondergeschikt is. Opnieuw antwoorden we: Dat zegt de SGP ook niet. Als Verkerk het rapport rustig leest, zal hij dit kunnen vaststellen. Maar wel stelt het rapport dat de volgorde waarin man en vrouw zijn geschapen van grote betekenis is voor hun wederzijdse verhouding. Dat is geen redenering of inlegkunde, maar uitleg van andere Schriftgedeelten, namelijk 1 Korinthe 11:3 en 1 Timothéüs 2:13. Het doet merkwaardig aan dat Verkerk deze teksten zelfs niet noemt, terwijl Paulus hier juist algemene uitspraken doet over de verhouding van man en vrouw, dus niet alleen in het huwelijk of in de kerk, maar ook in de maatschappij.

Als Verkerk wel op Efeze 5 wijst, waar de man het hoofd van de vrouw genoemd wordt, slaat hij de plank gewoon mis als hij in dit hoofdstuk niet het gezag van de man wil lezen (dit is in tegenspraak met Efeze 5:22-24).

Als Verkerk de SGP oproept om radicaal te breken met een verouderde visie op de positie van man en vrouw, roept dat de vraag op of orthodoxe christenen de Bijbel altijd verkeerd hebben gelezen. Wie een beroep wil doen op de Schrift, zal niet een enkele tekst moeten citeren of een enkel woord, maar zal de verbanden in de Schrift moeten opsporen.

Ds. De Heer was betrokken bij de opstelling van het SGP-rapport, dr. Janse is oud-hoofdredacteur van het RD.