Maar wat doet premier De Villepin als een Italiaans energieconcern een bod op een Franse concurrent overweegt? Snel een binnenlandse fusie arrangeren om de belager te dwarsbomen. In dit geval dus het nationale belang voorop, met als redenering: het gaat om een strategisch vitaal onderdeel van de economie; dat doe je niet in de uitverkoop.In Italië heerst verontwaardiging over die opstelling. Schande, klinkt het van die zijde. Wacht even, zeggen we dan. Heeft de regering in Rome niet een wet in voorbereiding die het stemrecht van aandeelhouders uit den vreemde in Italiaanse ondernemingen beknot? En informeer eens bij ABN (is0(

AMRO. Ervoer die financiële multinational niet een enorme tegenkanting bij de inspanningen om de controle over Antonveneta te veroveren?(is2m(

Een ander voorbeeld. Polen ergert zich eraan dat sommige landen nog steeds de toegang blokkeren voor zijn burgers die bij hen werk willen zoeken, hoewel tijdens de toetredingsonderhandelingen nu eenmaal afspraken zijn vastgelegd over de mogelijkheid voor de vijftien oude EU-leden om voorlopig een beperkend beleid op dat punt te voeren. In het verenigd Europa dienen we een onbelemmerd verkeer van personen te accepteren, verkondigt Warschau. Maar tegelijk rees daar in de voorbije maanden fel verzet toen de bank BPH in buitenlandse handen dreigde te vallen.

Kortom, overheden tonen zich in dit verband hypocriet. Alle lidstaten belijden met de mond hun trouw aan de Europese idealen: één grote, geliberaliseerde markt, zonder hindernissen voor grensoverschrijdende activiteiten en kapitaalbewegingen. Dat bevordert de concurrentiekracht van de EU en verschaft betere kansen om succesvol te zijn in de verhevigde mondiale wedloop. Samen sta je sterk.

Maar als het erop aankomt, blijken de daden niet altijd te sporen met de woorden. In de praktijk is het hemd nader dan de rok en opereren politici in de eerste plaats vanuit de nationale optiek. Ze houden er in dat opzicht een dubbele moraal op na: Europa? ja, maar niet in al zijn consequenties.

Protectionisme. Het woord zingt de laatste weken volop rond in Brussel. De ministers van Financiën hebben inmiddels in een verklaring gewaarschuwd dat die benadering per saldo geen banen oplevert. Een pleidooi voor vrijhandel. Alle handtekeningen staan eronder. Maar in sommige situaties moet je wel eens van je principe afwijken, hoor je de ondertekenaars als het ware denken.

De ene regering werpt barrières op om eigen bedrijven te behoeden voor de expansiedrift van buitenaf. Doordat de andere hetzelfde doet, zijn ze uiteindelijk allemaal veroorzaker en tevens slachtoffer.

De afwerende houding zien we ook rond de invoering van de dienstenrichtlijn. Angst voor de goedkope loodgieter uit Polen, die als symbool fungeert in de discussie over dit onderwerp, resulteert in een minder ingrijpende aanpak.

Vorig jaar rolde bij de referenda in Frankrijk en Nederland een nee tegen de beoogde grondwet uit de bus. Dat betekende een terugslag voor het proces van de politieke integratie. Nu hebben we te maken met een oplaaiend protectionisme. Dat zet de economische integratie onder druk. Het zijn spannende tijden voor de Europese Commissie, die moet waken over een ongestoorde concurrentie. Dit geldt in het bijzonder voor Kroes, die de portefeuille Mededinging beheert.