De situatie van de Assyrische christenen in Irak is buitengewoon ernstig. Aanvallen op hun kerkgebouwen, intimidaties en mishandelingen van Assyrische studenten in Mosul, discriminatie, een vluchtelingenstroom naar de omliggende landen en de onteigening van landerijen zijn maar een paar voorbeelden van de leefomstandigheden van de oorspronkelijke bewoners van het land, zo stelt het Europees Parlement in de resolutie.Voor de Assyriërs komt de resolutie als een diplomatieke verrassing. De afgelopen jaren heeft geen enkel groot Europees instituut zich op deze wijze met de kwestie ingelaten en geprobeerd de situatie van deze christenen enigszins te verbeteren. In de resolutie stelt het EP dat de Assyriërs als bevolkingsgroep uiterst kwetsbaar zijn en dat het gevaar dreigt dat door vervolgingen en gedwongen emigratie de cultuur en de identiteit van deze „antieke” bevolkingsgroep verdwijnt.

Het Parlement roept de Iraakse overheid en de internationale troepen ertoe op de ernstige misdaden jegens de Assyriërs een halt toe te roepen en de daders voor het gerecht te brengen. In dezelfde resolutie vraagt het EP de Europese Commissie en de Raad van Ministers alle noodzakelijke maatregelen te treffen om de Assyriërs te beschermen.

Initiator van de resolutie is de Nederlandse Europarlementariër Maat (CDA). Hij hoopt met deze uitspraak van het Parlement de situatie van Iraakse christenen op de politieke agenda te plaatsen en de EU en de VS te attenderen op de vergeten positie. „Bovendien kan het geen kwaad de Iraakse regering duidelijk te maken dat de EU aandacht vraagt voor deze minderheid. Ik heb me hier al eerder voor ingezet toen bleek dat de Assyrische kerken en christelijke organisaties geen aanspraak konden maken op Europese hulpfondsen”, aldus Maat.

Volgens de CDA’er moeten er stappen worden ondernomen om de rechten van de Assyriërs in een overwegend islamitisch land in de toekomst beter te waarborgen. „In de eerste plaats dienen de Assyriërs in de Iraakse grondwet erkend te worden als minderheid, zowel godsdienstig als cultureel. Dit betekent in de praktijk bijvoorbeeld vrijheid van godsdienst en het recht op het geven van onderwijs in eigen kring”, zegt Maat, die van het CDA en de Europese Volkspartij (EVP) de volledige steun krijgt als het over dit onderwerp gaat. „Ik ben soms verbijsterd als ik de terughoudendheid zie bij het opkomen voor mensenrechten zodra godsdienst in het spel is.”

Een van de mensen die het Assyrisch Nieuwjaar in Noord-Irak met de christenen vierden, is de Nederlandse journaliste Matthea Vrij, werkzaam bij de EO-radio. Zij is na een verblijf van acht dagen in Noord-Irak teruggekeerd in Nederland en noemt een aantal problemen waarmee christenen te maken hebben. „Landonteigeningen -al dan niet gewelddadig-, en ondoorgrondelijke geldstromen waarbij ten minste de indruk bestaat dat de christenen niet hun deel krijgen. Ook komt het bij checkpoints voor dat etnische christenen worden teruggestuurd, terwijl anderen mogen doorrijden.”

Anderzijds moet gezegd worden, aldus Vrij, „dat de overheid het islamitisch fundamentalisme, dat onder de Koerden toch al niet veel aanhangers heeft, probeert te onderdrukken. Dat is alleen maar gunstig voor de christenen.”

De journaliste zou het mooi vinden als de Koerden iets goeds lieten voortkomen uit de onderdrukking die ze zelf zo lang hebben ondervonden, dat ze hun minderheden behandelen zoals ze zelf behandeld hadden willen worden door Saddam Hussein en door Turkije. „Ze zouden een voorbeeld kunnen zijn voor het Midden-Oosten. Maar zover is het nog lang niet. Het is wat mij betreft dus een gemengd beeld, met veel vraagtekens”, aldus Vrij, die in de afgelopen twee jaar vier landen in het Midden-Oosten bezocht waar Assyriërs leven. Over haar reis naar Irak gaat ze vier reportages maken voor het radio-1-programma De Ochtenden.

Samen met Matthea Vrij reisde het Overijsselse Statenlid Tunc naar Noord-Irak om de ontwikkelingen van dichtbij te volgen. Zij sprak met Fuad Hussein, die jarenlang in Nederland woonde en nu als hoogste adviseur van Masud Barzani fungeert. Tunc: „Ik heb hem een lijst gegeven van misstanden waarmee de Assyriërs in Noord-Irak geconfronteerd worden. Zo zijn heel veel stukken grond van de Assyriërs door de Koerden geannexeerd. En Barzani kijkt alleen maar toe. De Koerdische leider lijkt steeds meer op een kleine Saddam. Dat hebben de Amerikanen die ik gesproken heb, bevestigd. De Amerikanen kunnen en willen op dit moment Barzani niet aanpakken omdat hij zorgt voor relatieve rust en veiligheid in dit deel van het land. Europa is dan ook de aangewezen partij om meer druk uit te oefenen op Barzani. Hij kan de rechten van de Assyriërs respecteren door bijvoorbeeld afgepakte stukken vruchtbare grond aan de oorspronkelijke bewoners terug te geven.” Tunc beschouwt de resolutie van het Europees Parlement als een groot geschenk. „En nu maar afwachten wat de andere instellingen van de EU met een dergelijke resolutie gaan doen.”