Een nieuw boek analyseert de zaak tot op het laatste archiefstuk. „Van Gasteren schept een mythe.”Dat Van Gasteren de moord in zijn woning aan de Amsterdamse Beethovenstraat gepleegd heeft, is zonneklaar. Hij werd er al in 1944 voor veroordeeld, en zat toen anderhalf jaar van zijn opgelegde vier jaar gevangenisstraf uit.

Maar één ding is volgens auteur Eric Slot helder: een verzetsdaad was het niet. „Integendeel. Van Gasteren stelde altijd dat hij het na overleg heeft gedaan, omdat de Duits-Joodse Oettinger hem en medeverzetsleden in gevaar bracht. Maar vrijwel alle feiten waarmee hij aan het verzet refereert, kloppen niet. Van Gasteren schept een mythe om zich achter te verschuilen.”

Dat er een boek over de kwestie verschijnt, mag al een unicum heten. Jarenlang wist Louis van Gasteren (83) via de rechter alle publicaties over hem tegen te houden. Toen er toch iets verscheen, zoals in 1990 in Het Parool, ontving hij ten langen leste 45.000 euro schadevergoeding. Het Parool schreef dat Van Gasteren een ordinaire roofmoord pleegde op zijn invalide huisgenoot, omdat deze een groot geldbedrag aan contanten bezat. Motief niet bewezen, vond de rechtbank.

Ook van dit boek probeerde Van Gasteren de publicatie te verhinderen door middel van een kort geding, twee weken geleden. Zonder succes. ”De dood van een onderduiker” kon volgens de rechter gewoon worden uitgebracht.

In een veertien kantjes tellend oordeel wees de rechter Van Gasteren terug. Dat het Van Gasteren slechts om rust te doen was na zijn daad, wees de rechter onder meer af. Hij was immers zelf meermalen naar buiten getreden met zijn versie van het verhaal. Onder andere door in 1997 mee te werken aan een documentaire over zijn leven.

Aan een uitspraak over de motieven van de moord waagt Slot zich niet. „Ik heb slechts onderzocht of Van Gasterens claims over zijn zelfbenoemde verzetsdaad klopten. Niet dus. Neem nou het feit dat hij een verzetspensioen heeft aangevraagd. Een toewijzing daarvan zou hem immers sterker doen staan. In die aanvraag rept hij ervan dat zijn moeder Joods was. Ik heb zijn stamboom uitgeplozen tot de achttiende eeuw. Daarin komt geen enkele Jood voor. Ze zijn allemaal netjes gedoopt.”

Zo staan er meer hele en halve leugens in. Dat de aanvraag een paar jaar geleden is afgewezen, wil ook wat zeggen.”

Van Gasteren zelf wil niet reageren op de nieuwe publicatie, zo antwoordde zijn partner gisteren desgevraagd. Zijn advocaat M. de Zwaan wel. Hij uit zware kritiek op journalist Slot en zijn onderzoek. De Zwaan: „Hij is geen wetenschapper, dat is wel duidelijk. Archiefstudie? Een beetje onderzoeker begint natuurlijk bij het begin: de heer Van Gasteren zelf.”

Slot toont zich niet onder de indruk. „Van Gasteren kreeg tien weken geleden het boek van ons opgestuurd. Hij mocht er van ons vrijelijk op reageren en zijn verhaal doen. Alles heeft hij geweigerd. Zoals hij altijd heeft geweigerd aan alle onderzoeken mee te werken.”

Dat Slot geen wetenschapper is, wist hij zelf ook, zegt hij. „Ik ben onderzoeksjournalist. Zeven jaar lang heb ik in archieven doorgebracht voor dit boek. Alles wat ik vond, duidt maar op één ding: Van Gasteren zat niet in het verzet.”

Twee nabestaanden van Oettinger uit de Verenigde Staten konden maandag het boek van Slot in ontvangst te nemen. Neef Peter Oettinger (69) toonde zich aangenaam verrast door de aandacht. „De dood van Walter was een grote frustratie voor mijn vader. Die had aan zijn moeder op haar sterfbed beloofd altijd voor mijn oom te zullen zorgen. Maar mijn vader was gedeporteerd toen zijn broer werd vermoord. Hij heeft zich daar altijd machteloos over gevoeld.”

Nicht Elle Rolfe (76) is het enige nog levende familielid dat Walter Oettinger persoonlijk kende. „Als kind was hij de enige volwassene die met me omging, me spelletjes leerde. Na een aanval van Spaanse griep was hij behalve lichamelijk ook verstandelijk achter. Misschien dat hij daarom meer op kinderen aantrok.”

Peter Oettinger: „Dit boek gaat niet alleen over een moord op een gehandicapte man. Het gaat ook over een dader die denkt door zijn artistieke status met manipulatie zijn hele leven de waarheid te kunnen vervalsen. Deze man mag niet overlijden zonder dat hij beseft dat er mensen zijn die weten hoe hij echt is. Dit boek is geen volkomen genoegdoening, maar toch een grote stap in die richting. This is a big day.”