Stille diplomatie in Buenos Aires
BUENOS AIRES - Eindelijk heeft koningin Beatrix het land van haar schoondochter Máxima leren kennen. Het staatsbezoek van eind vorige week bracht ze voornamelijk door in Buenos Aires, met een kleine excursie naar de Nederlandse immigrantengemeenschap in Tres Arroyos. De dagen ervoor en erna vloog ze in een vliegtuig door het land, van El Calafate in het uiterste zuiden van Santa Cruz tot Purmamarca in het hoge noorden van Tucumán.
„Het is voor iedere Nederlander een bijzondere ervaring dit land, dat twee keer zo veel inwoners heeft als het onze maar bijna zeventig keer zo groot is, te bezoeken. Begrippen als ruimte en stilte krijgen hier een nieuwe betekenis”, aldus koningin Beatrix. Ze voelde zich warm onthaald en ervoer het staatsbezoek als fantastisch en fijn.Enkele dagen lang was het koninklijk bezoek van ”la reina de Holanda” nieuws in de Argentijnse kranten en op radio en televisie. De Argentijnse media beschreven tot in de finesses de regels van de monarchie. Zij prezen de stralende Latijnse glimlach waarmee Máxima de harten van de Nederlandse bevolking deed smelten en de Argentijnen opnieuw voor zich wist te winnen.
De moeilijkste hindernis die moest worden genomen, betrof natuurlijk de mensenrechten. Iedereen weet dat de vader van prinses Máxima staatssecretaris en minister van Landbouw was ten tijde van de militaire dictatuur (1976-1983). En het was op zijn zachtst gezegd een merkwaardige samenloop van omstandigheden dat vader en moeder Zorreguieta op de dag van de staatsgreep, 24 maart jongstleden, in het vliegtuig van koningin Beatrix en haar gevolg stapten om naar Santa Cruz te vliegen. Op hetzelfde moment herdachten in Buenos Aires duizenden mensen de slachtoffers van de dictatuur die dertig jaar geleden op de coup volgde.
Rondom de mensenrechten was het spitsroeden lopen. Het onderwerp was tijdens het staatsbezoek met discretie en vertrouwelijkheid omgeven. Maar hierdoor kon, gecombineerd met het gegeven dat de koningin vergat te kijken naar de Dwaze Moeders op het Meiplein (die er niet stonden) en het opgewonden sfeertje onder de Nederlandse pers ter plaatse, in het medialandschap van Nederland wel de indruk ontstaan dat de mensenrechten nauwelijks ter sprake kwamen in Argentinië.
Koningin Beatrix had echter gekozen voor de weg van de stille diplomatie. Achter gesloten deuren sprak zij tot vier keer toe met verdedigers van de mensenrechten en andere deskundigen. Dat zijn in Argentinië onder anderen Dwaze Moeders, Dwaze Grootmoeders, de Permanente Assemblee voor de Mensenrechten, de Stichting voor Vrede en Gerechtigheid van de Nobelprijswinnaar Adolfo Perez Esquivel en de denktank die zich bezighoudt met openbaar beleid voor gelijkheid en groei, Cippec.
Na de contraprestatie, een balletvoorstelling in het Colóntheater, verdween de koningin in een kamer om daar van gedachten te wisselen met Marta Vasquez en Margarita Gropper van de Dwaze Moeders (Linéa Fundadore), Patricia Valdés van Memoria Abierta en César Ciglutti van de Comunidad Homosexual Argentina (een groepering die 50.000 euro van de Nederlandse regering krijgt voor de bestrijding van hiv en aids).
Wat bij al die gesprekken op tafel is gekomen, weten alleen de betrokken partijen. Wel staat vast dat prinses Máxima inmiddels twee keer met vertegenwoordigers van de Dwaze Moeders contact heeft gehad (in december vorig jaar en nu) en dat de koningin geen doekjes windt om de zwarte bladzijden van de Argentijnse geschiedenis. „Uw land lijdt nog steeds onder de erfenis van die donkere jaren. U heeft dit probleem onderkend en op moedige wijze aan de orde gesteld. Uw regering probeert alsnog recht te doen aan de vervolgden, in de overtuiging dat de verwerking van het verleden een voorwaarde is voor de verdere opbouw van een stabiele samenleving.” Daarmee heeft koningin Beatrix laten zien dat zij achter de schermen van haar ”onschendbaarheid” wel degelijk processen van democratie, gerechtigheid en vrede bevordert en oog heeft voor het Argentinië dat een beetje anders is.
