Balkenende is vijf dagen in Australië om de 400-jarige betrekkingen tussen Nederland en Australië te vieren.Australië voert een zeer streng immigratiebeleid, waarbij economisch nut, kennis van de Engelse taal en gezondheid de boventoon voeren. Die richting moet het in Nederland ook op. „Met name arbeidsparticipatie is een punt waarop we bij jongere generaties emigranten meer de nadruk moeten leggen”, aldus Balkenende.

Hij omschrijft het huidige beleid in Nederland als fair, niet streng. „We hebben in Nederland te lang naast elkaar geleefd.” Een emigrant moet voordat hij vertrekt, eerst de „les van het nieuwe land leren. Hij moet zich eerst afvragen wat hij kan bijdragen, wat hij kan verwachten en wat de voorwaarden zijn om te slagen. En hij moet respect hebben voor het recht en de taal spreken.”

Balkenende vond het na een dag Australië nog te vroeg om concreet aan te geven welk onderdeel van het immigratiebeleid passend is voor Nederland. Maar gesprekken met de van oorsprong Chinese burgemeester van Melbourne, John So, en andere bewindslieden hebben hem wel het gevoel gegeven dat de strenge Australische selectieprocedure zijn vruchten afwerpt. Balkenende: „In Melbourne zijn zoveel verschillende nationaliteiten die allemaal vriendschappelijk met elkaar omgaan. Een land moet een eenheid zijn om verscheiden te kunnen zijn.”

Na het immigratiemuseum bezocht Balkenende net buiten Melbourne het Nederlands bejaardencomplex Princess Margriet. De 76-jarige Miep Wierenga leidde de ministerpresident rond in haar rolstoel. Na 52 jaar in Australië te hebben gewoond, vond ze het moeilijk om weer Nederlands te spreken. Balkenende was zeer onder de indruk van het tehuis, maar verzoeken om extra steun legde hij naast zich neer. Dat is niet mijn taak. Al heeft het Nederlands bedrijfsleven wel toegezegd om iets bij te dragen. Hoeveel? Dat is niet belangrijk.”

Wierenga is in het tehuis met 75 bewoners een uitzondering, omdat het gros van de mensen Nederlands spreekt, zeker als ze mentaal achteruitgaan. Ze heeft het tehuis dat een sterk Delfts karakter heeft niet speciaal uitgezocht. „Ik voel me helemaal geen Nederlandse meer, ik ben een echte Aussie.”

Medebewoonster Ina van Gemert schoot Balkenende aan, omdat ze bezorgd is over haar zoon. Hij staat op het punt om als een van de 1200 Nederlandse militairen uitgezonden te worden naar Afghanistan. „Ik wilde weten wanneer hij daar naar toe moet en Balkenende heeft gezegd dat het op 1 augustus zal zijn.”

De militaire operatie in Afghanistan zal dinsdag zeker aan bod komen als Balkenende zijn Australische ambtsgenoot John Howard in de hoofdstad Canberra ontmoet. Een troep van 200 Australische soldaten zal onder auspiciën van de Nederlanders helpen bij de opbouw van de zuidelijke provincie Uruzgan. In de lokale krant The Age stelde Balkenende dat de Nederlandse troepen zeer ervaren zijn door eerdere operaties in onder meer Afghanistan en de Balkan.