„Daar gaan we weer, daar gaan we weer”, riep CDA-Kamerlid Verburg. „De PvdA wil net als altijd alleen maar meer geld en meer regels.” Ze reageerde op het pleidooi van PvdA-Kamerlid Noorman-den Uyl om meer geld in voorzieningen voor armlastigen te steken.De Tweede Kamer debatteerde woensdag over het fenomeen van de voedselbanken, particuliere initiatieven om armlastigen van kleding en voedsel te voorzien. Het debat in de Groen van Prinstererzaal -een van de vergaderruimtes op het Binnenhof- kreeg een ideologische politieke lading, en de woorden van Verburg onderstreepten dat nog eens.

Het ging niet eens zozeer om de voedselbanken, veel belangrijker leken de politieke tegenstellingen tussen het klassieke linkse denken in termen van arm en rijk, en de christendemocratische notie van „eigen verantwoordelijkheid.”

Het CDA heeft in de aanloop naar de Kamerverkiezingen in 2007 nog maar één doel, zo lijkt het: het imago van de partij als „hardvochtige partij” wegnemen. De oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en SP willen dat imago juist graag bevestigen.

De voedselbanken zijn tegen deze achtergrond inzet van een harde politieke strijd tussen polariserende partijen. Dat bleek al in de campagnes rond de gemeenteraadsverkiezingen begin maart.

Eerst was het SP-leider Marijnissen met forse kritiek op het kabinet vanwege het groeiende aantal voedselbanken, later greep PvdA-voorman Bos het thema dankbaar aan. Het bezuinigingsbeleid van de regering was de oorzaak van de toename van voedselbanken.

Het CDA was niet gelukkig met de uitlatingen. Campagneleider De Vries gaf een paar dagen na de verkiezingensnederlaag toe dat de regering te weinig had gedaan om dat beeld recht te zetten. Kamerlid Verburg deed gisteren opnieuw een poging: „Het beeld is dat de voedselbanken door dit kabinet zijn ontstaan. Maar dat is misleidend.”

Verburg had in oktober al om een onafhankelijk onderzoek naar de voedselbanken gevraagd. Het ging haar naar eigen zeggen vooral om inzicht te krijgen in de oorzaken van het armoedeprobleem in Nederland. Deze week kwam ze met een notitie, een plan van aanpak voor de voedselbanken.

Ze heeft de publiciteit zorgvuldig geregisseerd. Verburg verscheen de afgelopen dagen in televisieprogramma’s, ze was op de radio, in kranten, en steeds luidde haar boodschap (hoewel vanuit verschillende invalshoeken): armoede is een complex probleem, de oorzaken zijn schuld-, echtscheidings- of drankproblemen, en het is zeker geen gevolg van het kabinetsbeleid.

Maar achter dat verhaal gaat een ideologische keuze ten grondslag. Want de oplossing voor het probleem voedselbanken is zelfredzaamheid, zo concludeert Verburg. De titel van haar notitie luidt veelzeggend: ”Weer op eigen benen staan”, een titel die sterk lijkt op het mantra ”Eigen verantwoordelijkheid” van de regering.

In het debat van gisteravond stonden de linkse partijen en het CDA ideologisch lijnrecht tegenover elkaar. De vraag was steeds: wie heeft de belangrijkste verantwoordelijkheid in het oplossen van armoede, overheid of burgers?

De linkse partijen pleiten voor meer overheidsgeld en uitkeringen voor gebruikers van voedselbanken. Het CDA zag een belangrijke rol weggelegd voor lokale sociale netwerken als diaconieën, scholen, huisartsen en vrijwilligers.

Daarmee ging de discussie verder dan het fenomeen van de voedselbanken; de facto ging het over de inrichting van de samenleving en de ideologische koers voor de komende jaren.