Voor de verpleegkundige in Maastricht vormde het prikongeluk „een traumatische gebeurtenis”, vertelt Ed Slangen, hoofd spoedeisende hulp in het Maastrichtse ziekenhuis. „Hij had een hiv-besmette patiënt geholpen. Daarna prikte hij zichzelf per ongeluk met de naald. Het was een klein prikje, de wond bloedde nauwelijks. Maar vanaf dat moment verkeerde de man lange tijd in grote onzekerheid.”Het ziekenhuis paste het zogeheten pep-protocol (post-expositie prophylaxe) toe. Dat betekent onder meer dat binnen acht uur na het incident medicatie moet worden toegediend om een besmetting in de kiem te smoren.

De getroffen ziekenhuismedewerker verkeerde een halfjaar tussen hoop en vrees. „Zijn vrouw en hij waren bang dat hij besmet zou zijn. Gelukkig is het allemaal goed afgelopen.”

Op de afdeling spoedeisende hulp in het Maastrichtse ziekenhuis deden zich vorig jaar „minder dan tien” prikincidenten voor, zegt Slangen. „Maar dat zijn er dan wel tien te veel.”

Om besmetting met naalden te voorkomen, draagt het personeel handschoenen bij het toedienen van een prik. Ook gebruikt het ziekenhuis naalden die na gebruik meteen in speciale tonnetjes worden weggegooid, zonder dat verpleegkundigen ze nog hoeven aan te raken.

In Den Haag lanceerde het Platform prikaccidenten vandaag een campagne om het gevaar van ongelukken met besmette naalden in de zorg voor het voetlicht te brengen. Landelijke cijfers over het aantal naaldongevallen zijn er niet. Daarom is vandaag een meldpunt voor prikongelukken aangekondigd.

Alle officiële voorschriften over naaldgebruik ten spijt, springt ziekenhuispersoneel niet zelden slordig om met besmette naalden. Dat is de ervaring van bedrijfsarts G. Frijstein, hoofd Arbodienst bij het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Het ziekenhuis verbruikt jaarlijks 1,5 miljoen naalden. „We hebben eens een onderzoek gehouden. Binnen een paar weken hadden we een paar bakjes zwerfnaalden opgespaard. Die naalden zaten in de jassen van artsen en verpleegkundigen. Daar horen ze natuurlijk niet. Op die manier kan bijvoorbeeld ook schoonmaakpersoneel worden besmet met de gebruikte naalden.”

Het kan voorkomen dat een ziekenhuismedewerker door een onvoorziene samenloop van omstandigheden besmet raakt, tekent Frijstein aan. „Denk aan een drugsverslaafde, psychiatrische patiënt, die wild om zich heen begint te slaan en een verpleegkundige de naald uit handen rukt. Dat zijn gevaarlijke situaties.”

Uit eigen onderzoek naar 526 prikincidenten in het AMC concludeert Frijstein dat een belangrijk deel (34 procent) van de ongevallen zich voordoet onder medisch personeel in opleiding.

Bij een prikongeluk met een met hepatitis B besmette naald is de kans op besmetting 30 procent, waarbij aangetekend is dat veruit het meeste personeel tegen hepatitis B is gevaccineerd. Voor hepatitis C geldt bij een prikongeluk een besmettingskans van 3 tot 7 procent. Als zich een prikincident voordoet waarbij kans is op besmetting op hepatitis C moet de besmette medewerker maandenlang worden getest. In geval van een hiv-besmetting is sprake van een kans van 1 op 300.

Zorgvuldig werken met naalden is van het grootste belang, benadrukt Frijstein. Daarnaast breekt hij een lans voor speciale naalden, die ’zichzelf’ na de prik meteen opbergen in een omhulsel. Het AMC start binnenkort proeven met dat soort naalden.