De bewindslieden zullen beklemtonen dat ze soeverein zijn over hun bodemschatten zoals gas en olie. Ook de keuze voor een bepaalde soort energie willen ze volledig zelf maken, blijkt uit de ontwerpconclusies die huidig EU-voorzitter Oostenrijk heeft voorgelegd.Het Brusselse verzoek om meer macht op het gebied van energie vloeit voort uit een groeiende onzekerheid. Europa moet nu al de helft van de olie en het gas importeren. Over twintig jaar is dat gegroeid tot 70 procent. Grote leveranciers zoals Iran (olie) en Rusland (gas) zouden dan EU-landen kunnen lamleggen als ze de kraan dichtdraaien. Meer samenwerken, delen en alternatieven zoeken zijn dan de oplossingen, zo stelde voorzitter Barroso van de Europese Commissie vorige week voor aan de EU-landen.

Vooruitlopend op een EU-top van regeringsleiders over anderhalve week, komen morgen alvast de energieministers in Brussel bijeen voor een eerste reactie. Ambtelijke bronnen rond de vergadering blijken enigszins sceptisch. Ze stellen dat een gezamenlijk energiebeleid in Europa niet zo eenvoudig is. De 25 nationale regeringen zijn erg verdeeld. Bijvoorbeeld kernenergie is volstrekt normaal in Frankrijk, maar Duitsland en Oostenrijk weigeren stellig om ook maar een enkele kerncentrale te bouwen.

Samen gas inkopen in Rusland is ook niet zo vanzelfsprekend. Het lijkt handig om als EU samen sterk te staan tegen het machtige Gazprom. Maar het is strijdig met de acties van EU-commissaris Kroes (Concurrentie) om de energiebedrijven in Europa juist meer onderling te laten concurreren.

Het zijn ook alleen de kleine landen in de EU die baat verwachten van het samen inkopen van gas. De grote landen denken dat ze al sterk genoeg staan. Hooguit kunnen de EU-landen morgen beloven elkaar te informeren over gasimport en -export in een zogeheten observatorium.

Even verdeeld is achter de schermen gereageerd op het idee dat elk EU-land een minimale verplichte gasvoorraad moet hebben. Toen Rusland onlangs even de gaskraan naar Oekraïne dichtdraaide, leek het nog even ideaal. Maar de opslag van gas is erg duur: uiteindelijk is het toch de burger die dat gaat betalen. Nederland heeft al een grote gasbel in Slochteren en vindt een verplichte voorraad niet zo nodig. En een land als Finland heeft een te harde bodem voor ondergrondse opslag.

Alternatieven dan, zoals windmolens en zonnepanelen? Volgens kenners kunnen die moeilijk een vaste grote bron van energie voor de EU worden. Wel zou de EU zwaarder kunnen inzetten op biobrandstoffen, zoals het bijmengen van koolzaadolie in diesel (zogeheten biodiesel). Boeren zouden dan massaal koolzaadolie of ethanol kunnen produceren. Maar ook daarover klinken kritische geluiden.

Minister Veerman (Landbouw) meldde de Tweede Kamer vorige week dat „voorzichtigheid is geboden om het landbouwbeleid op te hangen aan deze nieuwe afzetmogelijkheid.” Veerman vreest dat de teelt van biogewassen te duur is en onvoldoende milieuwinst oplevert. Hij wil eerst een nader onderzoek.

Minister Brinkhorst (Economische Zaken) wil vooral meer gezamenlijk overleg met energieleveranciers zoals de OPEC en Rusland. „We kunnen zo beter gebruikmaken van de kracht die we samen hebben op de wereldmarkt”, schreef Brinkhorst pas.

De EU-landen werken al wel enigszins samen op energieonderdelen. Zo kopen ze samen uranium in, op grond van het Euratomverdrag. En een groep landen met Nederland en Frankrijk werkt aan een gezamenlijk stroomnetwerk. Dat is al een begin.