Media maken deel uit van de cultuur
Johan Korten gaf in het RD van 25 februari een overzicht van de stand van zaken in de ict-sector. Als reactie op zijn opmerking dat kerkelijke censuur niet (meer) werkt, gaf Jonathan Veldhuizen op 1 maart aan hierop een totaal andere visie te hebben. J. M. van Vliet vraagt nu aandacht voor het uitgangspunt dat media deel uitmaken van de cultuur.
De intentie van het artikel van Johan Korten is volgens mij niet om een lofzang aan te heffen op alle nieuwe media. Het geeft veelmeer een overzicht van de (toekomstige) ontwikkelingen. Als vanuit de genoemde optiek wordt gekeken naar de argumenten, zijn ze inderdaad zwak. Gezien de toonzetting van het artikel denk ik dat ze meer zijn bedoeld als aanzet tot overdenking. Schadelijke invloeden
Allereerst dient te worden opgemerkt dat de aparte media verdwijnen. Althans, de scheidslijn vervaagt. Radio is veel meer dan radio door de komst van internet. Televisie wordt (is) veel meer dan televisie door de komst van digitale televisie en de integratie met de computer. Zo zijn er wel meer media aan te geven waarbij de scheidslijn vervaagt.
Ten tweede, (digitale) media zijn maatschappelijk geaccepteerd. Pas nu, jaren na de invoering van radio en televisie, wordt ook door de politiek erkend dat deze schadelijke invloeden kunnen hebben. Er is vanuit de maatschappij altijd alleen tegen de positieve (en economische) kanten aangekeken; de negatieve aspecten waren van ondergeschikt belang. Bij kerkelijke censuur is (was) dat precies andersom. Men dient zich er verre van te houden omdat een rechtgeaard christen de inhoud van deze media als zonde zou moeten zien. De positieve aspecten zijn onderbelicht.
Ten derde moet worden opgemerkt dat voor de huidige generatie jongeren toepassingen als chatten, het bezoeken van fora en het gebruik van internet behoren tot de cultuur waarin ze opgroeien. Te vaak wordt dit aspect niet of nauwelijks genoemd, terwijl het een wezenlijk onderdeel van de discussie zou moeten zijn. Anders gezegd: het object (het medium) staat wel ter discussie, maar het subject (de gebruiker) staat buitenspel. Hoezo een kloof tussen kerk en jongere!?
Belerend vingertje
Kerkelijke censuur is in mijn ogen ten dode opgeschreven. De huidige generatie jongeren heeft daar in toenemende mate geen boodschap (meer) aan. Evenzo geldt dit voor volwassenen. De reden is eenvoudig. In de individualistische samenleving laten mensen zich niet zo snel meer de wet voorschrijven.
Dit gaat het gezag van de kerk niet voorbij, en op dit punt is dat mijns inziens een goede ontwikkeling. De kerk heeft namelijk niet als doel te censureren, maar Jezus Christus te verkondigen. Iemands heil hangt niet af van de regel(tje)s die hij of zij gehouden heeft, maar hangt af van het bloed van Jezus Christus.
De huidige generatie jongeren zit niet te wachten op kreten als ”het hoort niet” en ”het is zonde”, zonder dat daar een deugdelijke argumentatie achter zit. Ze hebben er geen boodschap meer aan dat het not done zou zijn om te chatten of te internetten, alleen omdat de kerk het zegt. Ze zoeken deugdelijke, richtinggevende argumenten, zonder het belerende vingertje dat zegt: „We lichten je wel voor, maar houd in de gaten, het omgaan met het object (de media) mág niet!”
Als je het dan hebt over deugdelijke argumenten, zijn er mogelijkheden te over om te waarschuwen. De seksuele moraal die je vaak op televisie ziet, het als normaal voorstellen van de geestenwereld, of het verrichten van seksuele handelingen voor de webcam. Dán komen deugdelijke argumenten in beeld om aan te geven welke schadelijke neveneffecten media kunnen hebben, en die zijn zowel Bijbels als algemeen te onderbouwen.
Wel moet gezegd worden dat het niet eerlijk is om alleen de negatieve effecten van media te belichten, daarmee schets je een eenzijdig beeld.
Oeverloos discussiëren
Is begeleide confrontatie dan een idee? Ik denk dat het eerder zo is dat jongeren ouderen (of ouders) moeten begeleiden dan andersom. Veel jongeren weten veel meer van deze media af dan de ouderen. Daar zit ook meteen een van de manco’s zowel als het gaat om het geven van voorlichting als met betrekking tot kerkelijke censuur. Jongeren zijn in veel gevallen gewoon beter op de hoogte.
Hoe je het ook wendt of keert, het merendeel van zowel jongeren als ouderen (óók binnen de kerk) zullen zelfstandig kiezen of ze al dan niet van de media gebruikmaken. Daarom is voorlichting vele malen belangrijker dan censuur. De vraag is dan ook niet meer of (moderne) media binnen onze cultuur horen. De vraag is veelmeer: Hoe maken we als christenen van deze media gebruik.
Ik houd geen pleidooi om maar zo veel als mogelijk van de media gebruik te gaan maken. Wel houd ik een pleidooi om ze te zien als een onderdeel van onze cultuur, en vanuit dat vertrekpunt te werken. Probeer als kerk nu eens niet als laatste te kijken naar de nieuwe ontwikkelingen. Ga niet oeverloos zitten discussiëren op synodes. Dan ben je te laat! Negeer de media niet langer, censureer ze niet meer. Maar ontwikkel een visie en gebruik de media met wijsheid.
De auteur is ontwikkelaar van software. Hij is betrokken bij jeugdwerk.