Rebel stond afgelopen maandag voor een verrassing. De glas-in-loodramen van het kleine witte kerkje waar hij koster is, lagen aan diggelen. In het gebedshuis zelf kon hij niets bijzonders ontdekken.Pas bij nader onderzoek van de politie hoorde Rebel dat er enkele platen uit de oude kanselbijbel van 1720 waren gescheurd. „Mijn eerste reactie was: wat vreemd. Later hoorde ik dat een ingelijste prent wel 500 honderd euro kan opleveren.”

De hervormde kerk in Oosterhesselen was het afgelopen weekend niet het enige slachtoffer van de kerkdieven. Ook de hervormde gemeente van het nabijgelegen Dalen moest het ontgelden. Volgens koster G. Lennips verschaften de dieven zich toegang tot de kerk door een klein ruitje in te gooien. Daarna liepen ze over de banken van de kerk naar de avondmaalstafel, waar de kanselbijbel lag. „De voetafdrukken staan zelfs nog op de zittingen. Schoenmaat 46 zei de politie, dus het gaat om volwassen mannen”, vertelt Lennips.

De inbrekers scheurden ten minste twee platen uit de Statenbijbel uit 1625. Ook namen ze de inhoud van de zendingsbussen mee. In de kerk was het volgens de vrouwelijke koster een grote puinhoop. „Alles is doorzocht en overhoop gehaald. Echt heel vervelend.”

Koster G. van der Weide van de hervormde kerk in Coevorden kan van geluk spreken. In kranten las hij over een bende in Nederland die het op kanselbijbels had gemunt. Hij besloot de oude Statenbijbel uit 1620 uit voorzorg in de kluis te leggen. „Net op tijd, want een week later braken ze bij ons in.” De kerkdieven namen alleen de collectebussen met inhoud mee. Volgens Van der Weide gaat het om enkele honderden euro’s.

De noordelijke kerkinbraken staan niet op zichzelf. Ook gebouwen in Zeeuws-Vlaanderen, IJsselmuiden, Diepenheim, Haaksbergen en Goor, Barneveld en Lunteren kregen de afgelopen weken te maken met kerkdieven. Bij verschillende kerken werden niet alleen platen, maar de hele Bijbel gestolen. De politie houdt er rekening mee dat het in alle gevallen gaat om dezelfde personen, die klaarblijkelijk landelijk opereren. „Het lijkt erop dat ze van het zuidwesten naar het noorden trekken”, zegt politiewoordvoerder E. Zinsmeyer van de politieregio Drenthe.

Antiquaar J. M. Goedhart uit Zwolle vraagt zich af of er met de handel in kanselbijbels veel te verdienen valt. „Echt kostbare kanselbijbels met een waarde van duizenden euro’s zijn er niet meer. De meesten zijn hooguit twee eeuwen oud en brengen maximaal 1000 euro op.”

J. Zwoferink van antiquariaat Den Hertog in Houten denkt dat het de kerkinbrekers vooral te doen is om de topografische kaarten in oude Statenbijbels. „De meeste kanselbijbels bevatten maar één exemplaar daarvan. Zo’n ingelijste prent brengt wel een paar honderd euro op.”

Hij verwacht niet dat de dieven hun waren gemakkelijk kunnen doorverkopen. „Bij een gemiddelde antiquair gaat er onmiddellijk een lampje branden als hij dergelijke platen krijgt aangeboden. Als je bij navraag naar de herkomst geen duidelijk antwoord krijgt, weet je genoeg.”

Ondanks de golf van Bijbelroven doet de antiquaar een beroep op de kerken om de Bijbel op de kansel te laten liggen. „Het Woord van God hoort niet in een kluis. De gemeente moet het voor in de kerk zien liggen. Alleen in het uiterste geval zou ik daar over denken.”

In Coevorden is koster Van der Weide er nog niet over uit. „Onze Bijbel ligt nu in de kluis. Maar het is niet de bedoeling dat hij daar blijft liggen. Dat gesleep elk weekend doet zo’n boek niet goed.”

Koster Rebel uit Oosterhesselen heeft de Statenbijbel inmiddels -in uitgedunde vorm- weer op de kansel gelegd. „De platen waar het de dieven om gaat zijn er al uit, dus ik zie geen reden om hem in een kluis op te sluiten. Een kanselbijbel hoort in de kerk.”