Oostenrijk, bescherm de autonomie van de Duitstaligen in Italië. Dat was het verzoek begin deze week van 113 van de 116 gemeenten in Zuid-Tirol, een autonome Italiaanse provincie. De ”Italiaanse” Tirolers willen dat de Oostenrijkers die aan het schaven zijn aan een nieuwe constitutie, hen in de nieuwe tekst niet vergeten. In de huidige grondwet is de Schutzfunktion opgenomen: dat wil zeggen dat als de autonomie van de Duitstaligen in Zuid-Tirol door Rome wordt bedreigd, Oostenrijk te hulp zal komen. In het verleden heeft Oostenrijk enkele malen Italië aangeklaagd bij het hof in Straatsburg wegens vermeende schending van de Tiroolse autonomie.Zuid-Tirol, dat historisch en cultureel dicht bij Oostenrijk staat, is sinds 1918 Italiaans gebied als gevolg van de Oostenrijkse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog. Mussolini heeft in de jaren ’30 getracht het Duitstalige Tirol te veritalianiseren. Zo kregen oorspronkelijke bewoners de keus om met financiële compensatie (die nooit zou komen) naar Oostenrijk te verhuizen. Italianen werden aangemoedigd zich in deze Alpenregio te vestigen. De bevolkingspolitiek heeft maar ten dele succes gehad. Momenteel is 70 procent van de bevolking Duitstalig, maar in bijvoorbeeld de provinciehoofdstad Bolzano heeft de meerderheid Italiaans als moedertaal. De provincie geniet een grote mate van bestuurlijke autonomie, die in 2001 nog eens werd uitgebreid. Sindsdien gaan er in Oostenrijk stemmen op om de beschermingsclausule voor de Duitstaligen in Zuid-Tirol te schrappen.

De regering en de president in Rome hebben kennelijk andere geluiden opgevangen. Volgens Buitenlandse Zaken, die een blauwdruk van de Oostenrijkse grondwet zou hebben ingezien, wordt Zuid-Tirol bepaald niet vergeten in de nieuwe tekst. Sterker nog, de zogenaamde Schutzfunktion zou zelfs in de grondwet worden verankerd. Uit protest heeft Carlo Azeglio Ciampi, de Italiaanse staatspresident, een officieel bezoek aan Wenen afgezegd, ook al ontkennen beide landen dat er een staatsbezoek op het programma stond.

De Italianen staan hoe dan ook op hun achterste benen. Zelfs het serieuze dagblad Corriere della Sera meldde van de week verontwaardigd de actie van de Tiroolse burgemeesters: „Maar drie gemeenten in Zuid-Tirol trouw aan Italië.” In het algemeen geldt dat Italianen weinig begrip hebben voor de Duitstaligen in Zuid-Tirol. Ze vinden hen ondankbaar, ook al omdat Zuid-Tirol een grote fiscale onafhankelijkheid heeft ten opzichte van Rome. Het gaat hen mede daardoor economisch goed voor de wind. De autonomie van Zuid-Tirol is zo ver doorgevoerd, dat het zelfs door de dalai lama gezien wordt als model voor Tibet binnen China.