Vreugde en woede in Midden-Oosten over rede Bush
In het Midden-Oosten is verdeeld gereageerd op de voorstellen van de Amerikaanse president Bush om het vredesproces vlot te trekken. Veel Israëliërs begroetten de uitspraken van Bush instemmend, maar veel Palestijnse burgers reageerden afwijzend op de rede. Daarin pleitte hij voor een Palestijnse staat en nieuwe leiders ter vervanging van het huidige leiderschap, dat volgens hem corrupt is.
Bush sprak in de speech niet expliciet over een vertrek van de Palestijnse leider Yasser Arafat. Arafat ontkende dinsdag dan ook dat Bush’ oproep tot een nieuw leiderschap tegen hem was gericht. „Hij sprak over een Palestijnse staat en verkiezingen en we vinden dat onze staat democratisch is met de komende verkiezingen”, aldus Arafat. Over het door Bush beoogde nieuwe leiderschap zei hij: „Dat is wat mijn mensen moeten beslissen. Zij zijn de enigen die dat kunnen bepalen.” Arafat zei wel de rede van Bush „belangrijk” te vinden en een „serieuze bijdrage” aan het vredesproces. Hij staat vooral positief tegenover de opmerking dat er een Palestijnse staat moet komen.
Palestijnse burgers zeiden niet blij te zijn met Bush’ toespraak. Velen zien diens uitlating dat het Palestijns leiderschap besmet zou zijn met terrorisme als een vrijbrief voor Israël om door te gaan met de militaire bezetting van de Westelijke Jordaanoever.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, zei dinsdag dat het besluit tot de oproep voor een nieuw Palestijns leiderschap, waarbij Washington Arafat laat vallen, met tegenzin en na lang dralen is genomen. Dat gebeurde pas nadat Arafat talrijke malen had nagelaten het terrorisme te veroordelen.
De Israëlische media spraken dinsdag van een overwinning voor de joodse staat. De krant Ma’ariv kopte: „Bush zegt Palestijnen: Als jullie een staat willen, dump Arafat.” De Israëlische premier Sharon begroette de rede van Bush en ontkende dat die slecht zou zijn voor de Palestijnen.
De Europese Unie heeft dinsdag gematigd positief gereageerd op de toespraak van de Amerikaanse president George Bush over het Midden-Oosten. De EU is bereid de Palestijnen te helpen bij het organiseren van verkiezingen en het doorvoeren van hervormingen.
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Dominique de Villepin zei dat Europa de zorg van Bush over terreur, nederzettingen en bezetting deelt, maar dat het „aan de Palestijnen zelf is om hun leiders te kiezen.” De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer liet zich in soortgelijke zin uit, maar de Britse minister Jack Straw zei in het Lagerhuis in Londen dat er „geen alternatief” is voor de vredesplannen van Bush.
Rusland heeft de toespraak van Bush geprezen als een blijk dat „de Verenigde Staten normalisering van de situatie in de regio actief willen bevorderen.” President Vladimir Poetin heeft maandag voor de redevoering van Bush al gezegd dat het „gevaarlijk en verkeerd” zou zijn om Arafat uit de politieke arena te verwijderen, omdat dit het Palestijnse volk zou kunnen radicaliseren.
Hoewel verschillende regeringen Bush’ speech verwelkomden, bleef het in de Arabische wereld tot dusver opvallend stil. In de ogen van veel Arabieren toont de rede dat Sharon veel invloed heeft in Washington.
Alleen Jordanië en Egypte reageerden. De Jordaanse regering ziet in de toespraak het begin van het einde van het Arabisch-Israëlisch conflict. De Egyptische president Mubarak noemde de rede „volkomen evenwichtig.” „Ik zie in de verklaring niet een aan de kant schuiven van Arafat, maar wel een vraag om hervorming van de Palestijnse Autoriteit en om de vorming van een nieuwe leiding”, zei Mubarak.
Damascus heeft dinsdag niet gereageerd op Bush’ uitlatingen. In zijn speech had de president Syrië opgeroepen de terroristische kampen in dat land te sluiten en de terroristen te verbannen.
De extremistische Palestijnse beweging Hamas en de islamitische Jihad verwierpen de rede. Volgens een woordvoerder kiest Bush de zijde van de Joodse staat, waardoor het Israëlische geweld tegen de Palestijnen volgens hem zal toenemen. De islamitische Jihad zei door te gaan aanslagen te plegen.
Bij een Israëlische inval in Hebron zijn dinsdag vier Palestijnse politieagenten doodgeschoten. Ruim honderd Palestijnse politieagenten zijn gearresteerd. In de Gazastrook doodden Israëliërs een Palestijn die granaten naar een legerpost wierp.