Armoede en criminaliteit kunnen bestreden worden door het huwelijk aan te moedigen en scheiding te ontmoedigen. Maar we hebben het omgekeerde gedaan, ten koste van kinderen en de (economische) maatschappij. Scheiding is de grootste oorzaak van armoede. Het betekent vaak een gedwongen verkoop van het huis met een lagere opbrengst dan de hypotheekschuld. Het betekent ook vaak dat ouders in de bijstand (meestal moeders) of de WAO (vaak vaders) terechtkomen na jarenlange geldverslindende procedures over omgangsregelingen, alimentatie enzovoort.In de economie geldt het aloude principe: aanbod schept vraag. In de psychologie geldt hetzelfde: hoe meer een bepaald gedrag wordt aanvaard en hoe meer situaties of middelen beschikbaar zijn om dat gedrag te vertonen, des te vaker het gedrag ook wordt vertoond. Dat geldt niet alleen bij scheiding, maar ook bij gedragingen met betrekking tot drank- en drugsgebruik, geweld, seksualiteit, ongezonde voeding enzovoort. Dus moet je ongewenst aanbod onaantrekkelijk maken of verbieden. Naast het voorbeeld omtrent roken -minder mensen roken omdat het steeds duurder is gemaakt en verboden op werkplekken en in openbare gebouwen- is er het voorbeeld van de gokverslaving. Bijna een halvering in enkele jaren. Die is voornamelijk toe te schrijven aan het weren (lees: verbieden) van speelautomaten in snackbars, kantines enzovoort.

Bijna nul
Het huwelijk is ondermijnd door het geregistreerd partnerschap (dat in essentie hetzelfde is), de samenwoonrelatie met contract en de samenwoonrelatie zonder enig papiertje. Dat is niet zo slim als we de criminaliteit willen bestrijden, want vooral het huwelijk zet een rem op de criminele loopbaan: circa een halvering volgens een recente studie van Arjan Blokland van het Leidse onderzoekscentrum NSCR. Leeftijd speelt bij alle wetsovertredingen een rol. Als een crimineel trouwt, is dat voor velen het sein een andere bron van inkomsten te zoeken. Zodra kinderen uit dat huwelijk worden geboren, zakt het aantal criminelen nog verder: uiteindelijk tot bijna nul.

De misdrijfpotentie neemt vanaf 12 tot 18 jaar explosief toe. Uit onderzoek (en uit cijfers van de Bureaus Jeugdzorg) weten we dat het hier vooral gaat om kinderen uit gebroken gezinnen. Een extra reden om aandacht te schenken aan het ontmoedigen van scheiding. In Nederland nog niet -met uitzondering van de Moedige Moeders uit Volendam, die strijden tegen het drugsgebruik dat ook veel criminaliteit veroorzaakt-, maar in de VS is een brede morele heropleving aan de gang, geleid door gewone ouders en gewone buurtactivisten. Amerikanen zijn gestopt met het geloven in gestoorde ideeën: dat de traditionele familie ouderwets is, dat drugs bevrijden, dat het de sociale plicht van elke adolescent is een rebel te zijn. Daarnaast zijn veel jongeren onder de dertig tegen de cultuur van scheiding, waarschijnlijk omdat ze de ellende van hun gescheiden ouders hebben gezien.

Noorwegen
In tegenstelling tot in Nederland (hier kennen we de schuldloze scheiding op verzoek van één ouder én kunnen we al jaren in één dag scheiden via de zogenoemde flitsscheiding) is het stijgend aantal scheidingen in Noorwegen (ook in andere landen) al enige tijd een doorn in het oog van politici. Daarom heeft de rood-groene Noorse regering miljoenen euro’s uitgetrokken -in navolging van de VS- voor gratis huwelijkstherapie. Ouders die net een kind hebben gekregen, worden door de vroedvrouw ertoe opgeroepen om in huwelijkstherapie te gaan. Uit voorzorg, zo heet het. Want volgens het ministerie van Gezinszaken hebben de Noren vanwege hun rijkdom een materialistische kijk op hun relatie gekregen. In andere Scandinavische en West-Europese landen is dit niet anders. Als je niet tevreden bent met je partner, dan ruil je die gewoon in voor een nieuwe. Maar het is een vicieuze cirkel: mensen zijn nooit meer tevreden. Zo luidt de ene scheiding de volgende in en stevenen we in Nederland af op bijna een half miljoen eenoudergezinnen en honderdduizenden stiefgezinnen.

Scheidingskinderen worden niet zelden door de verzorgende ouder (meestal moeder) opgezet tegen de andere, ’slechte’, ouder. Onderdeel van die haatgevoelens is het geloof dat de ’slechte’ ouder niets om hen geeft, een idee dat er door de ’goede’ ouder met kracht in is gehamerd. Politiebazen, justitie (en ook politici) wijzen er regelmatig op dat het aanzetten tot haat met kracht bestreden moet worden en dat de wet daarvoor desnoods moet worden aangepast. Daarbij hebben ze dan vrijwel altijd radicaliserende moslims op het oog en niet ’gewone’ ouders die scheidingskinderen opzettelijk leren te haten.

De auteur is voormalig bestuurder van gezondheidszorgorganisaties en was betrokken bij de expertgroep die aan de minister van Justitie voorstellen heeft gedaan om de echtscheidingswetgeving te veranderen.