”De advocaat van de kleine man”
Een van de eerste fans van het Duitse boulevardblad Bild was bondskanselier Konrad Adenauer. Het is het blad voor „simpele mensen, van wie ik er een ben”, zei de eerste naoorlogse Duitse leider eens. Maandag wordt Bild 50 jaar - oud genoeg om ook minder simpele zielen in beweging te brengen.
Zelfs de eerbiedwaardige Die Zeit, intellectuele tegenpool van het vlaggenschip van het uitgeversconcern Springer, schenkt voor een keer aandacht aan de boulevardjournalistiek. In de uitgave van deze week worden zelfs enkele pagina’s gewijd aan ”de advocaat van de kleine man” - en dat bijna zonder spot.
Bild, naar eigen zeggen de grootste krant in Europa en de derde ter wereld, dwingt ondertussen bij iedereen respect af. Het begon allemaal op 24 juni 1952. De krant opende toen nog onschuldig met ”Grens naar de DDR bij Helmstedt versterkt” als kop en een foto van een ouder wordende Winston Churchill op de voorpagina.
Axel Springer, eigenaar van de uitgeverij en geestelijk vader van het blad, wilde de „modernste krant van Duitsland” maken, het gedrukte antwoord op de televisie. In het begin bleef de oplage steken bij 200.000, maar toen meer tekst en grote koppen werden ingevoerd kreeg het blad echt succes.
Al in 1965 werden per dag 4 miljoen exemplaren verkocht. Bild was een echt nationale krant geworden, die de kleine man een stem gaf. Van politiek was in de eerste jaren nog niet veel te bespeuren in de kolommen, die gevuld waren met dierenleed en liefdesgeschiedenissen.
Maar in de jaren ’60 werden Bild en het Springerconcern -die fel stelling namen tegen de DDR en de bouw van de Muur- in de ogen van de opstandige studenten het symbool van de behoudende krachten. In Bild waren de studenten „oproerkraaiers”, die nodig aan het werk moesten.
Na de moordaanslag in 1968 op de linkse studentenleider Rudi Dutschke door een bouwvakker escaleerde de situatie. Onder het motto ”Bild heeft meegeschoten” kwam het tot gewelddadige protesten tegen het Springerconcern, waarbij gebouwen, auto’s en kiosken in vlammen opgingen. De oplage van Bild daalde met een miljoen.
Tegenwoordig bereikt Bild met een verkoop van 4,4 miljoen kranten per dag zo’n 11 miljoen mensen. „Geen enkele krant heeft zo veel exclusieve verhalen en wordt zo vaak geciteerd”, zei hoofdredacteur en uitgever Kai Diekmann trots.
Na de eenwording van Duitsland moest zelfs de felste Bild-tegenstander, de uitgever van het weekblad Der Spiegel, Rudolf Augstein, toegeven dat Bild geworden is wat het vroeger niet was: „Een informatieve krant, die ik me niet kan veroorloven niet te lezen.”
Van een rechts blad, waarin de SPD er van langs kreeg, is Bild tot een periodiek geworden dat alle politici en maatschappelijk belangrijke figuren kritisch volgt. Wel moeten de Groenen het nog vaak ontgelden, maar kanselier Gerhard Schröder kan al jaren rekenen op een zeer milde behandeling door Bild.
De journalistiek van Bild -grote koppen en harde commentaren- blijft omstreden: sinds 1972 heeft het blad 73 berispingen gehad van de raad voor de pers. Een van de laatste ’foutjes’ was de foto van de Groene minister van Milieu, Jürgen Trittin, als student, die zogenaamd bewapend naar een demonstratie ging. Volgens Bild had Trittin op de korrelige foto een betonschaar en een knuppel bij zich; later bleek het een stuk touw en een object in de handen van een andere demonstrant. Waar gehakt wordt, vallen spaanders, zegt hoofdredacteur Diekmann.
Van een zachtzinnige aanpak moet Bild niets hebben. Toen minister van Economische Zaken Werner Müller de accijns verhoogde, sprak het blad van door het land razende „benzinewoede” en vroeg het de bewindsman in een vette kop ”Bent u gestoord?”
Opvallend is dat Bild niet zozeer de stemming maakt, als wel die voor alle anderen weet te benoemen. „Wij hebben en houden de thema’s die het gesprek van de dag zijn”, zegt Diekmann. Die Zeit geeft hem gelijk: „De mening volgt de stemming.”
Bild staat niet gelijk aan de Duitse openbare mening, maar te weten wat er in Duitsland leeft zonder Bild bij de hand, is bijna onmogelijk.