In de zwaarst getroffen Indonesische provincie Atjeh, op het eiland Sumatra, luidde president Susilo Bambang Yudhoyono om 08.16 uur plaatselijke tijd, het tijdstip dat de eerste golven de kust bereikten, een minuut stilte in door een sirene in werking te stellen die onderdeel uitmaakt van een tsunamiwaarschuwingssysteem. In Atjeh kwamen 131.000 mensen om het leven. Ook in de rest van Indonesië werd maandag het waarschuwingssysteem uitgetest, dat onder meer gebruikmaakt van sensoren op de zeebodem. Het kan nog twee jaar duren voordat het systeem helemaal werkt.In het Thaise Khao Lak was maandag een herdenking voor de 36 Nederlandse slachtoffers, waarbij onder anderen minister Remkes (Binnenlandse Zaken) aanwezig was. Na toespraken gooiden de aanwezigen bloemen in zee.

De bijeenkomst, georganiseerd door de Nederlandse ambassade, had plaats in de net weer opgeknapte tuin van een vakantieresort vlak aan het strand. Tegen de achtergrond van het gebulder van de zee sprak Remkes over de extremen van de natuur. „Een prachtig klimaat en een overweldigende natuur trekken mensen als een magneet naar zich toe, maar soms heeft de natuur een onvoorstelbare wreedheid van zichzelf.”

Remkes roemde Nederland, dat zich na de tsunami van zijn goede kant heeft laten zien. Speciale dank sprak hij uit aan het adres van de ambassadeur en zijn team en het Rampen Identificatie Team (RIT). „Het RIT heeft, doordat alle Nederlandse slachtoffers zijn geïdentificeerd, de mensen -en dat klinkt paradoxaal- een begin van een nieuw bestaan gegeven”, aldus Remkes.

Op Sri Lanka klonk klokgelui in kerken, moskeeën en tempels. In India liepen rouwenden in een optocht naar een massagraf om de niet-geïdentificeerde doden te gedenken.

Op 26 december vorig jaar veroorzaakte een aardbeving met een momentmagnitude van 9, de zwaarste in veertig jaar, een scheuring in de oceaanbodem bij het Indonesische eiland Sumatra, waardoor enorme hoeveelheden water werden verplaatst en 10 meter hoge golven op de kusten afsnelden. De golven sloegen tot in Oost-Afrika toe. In Sri Lanka wierpen de golven een passagierstrein omver. Complete dorpen in India en Indonesië werden van de kaart geveegd. Lobby’s van vijfsterrenhotels in Thailand waren bezaaid met lijken.

De Srilankaanse president Mahinda Rajapakse bezocht maandag de plaats waar de trein in de golven verdween. Elders in Sri Lanka, waar meer dan 35.000 slachtoffers vielen, hingen slagers hun messen op om respect te tonen voor het leven en bereidden boeddhistische monniken zich voor om de nacht gebeden zingend door te brengen.

Secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan zei maandag in een op video opgenomen boodschap dat de ramp nog steeds moeilijk te bevatten is.

In Thailand was niet iedereen tevreden over de uitgebreide officiële herdenkingsceremonies. Premier Thaksin Shinawatra en andere gezagsdragers woonden maandag in de getroffen kustgebieden in het zuidwesten van het land plechtigheden bij die een dag duurden. Meer dan 8000 Thais en toeristen kwamen daar om in de golven.

Volgens enkele bewoners van door de tsunami verwoeste dorpen echter kosten de plechtigheden, waarbij ook beroemdheden tegen betaling zijn uitgenodigd, te veel geld en zijn ze bedoeld om toeristen binnen te halen. Ze vinden dat dat geld beter geïnvesteerd had kunnen worden in de wederopbouw. „De regering organiseert een vrolijk feest, geen herdenking”, zei een van de vertegenwoordigers van het Thaise vissersdorp Ban Nam Khem. Een aantal dorpelingen hield uit protest een eigen, meer ingetogen herdenking.

In de Zweedse hoofdstad Stockholm woonden de Zweedse koninklijke familie en premier Goran Persson een wake bij voor de 500 Zweedse toeristen die vorig jaar, veelal in Thailand, omkwamen. In Duitsland werden 534 Duitse slachtoffers herdacht; 15 worden nog vermist.