NHK legt beslag op bezittingen Driesum
Het moderamen van de hervormde synode heeft beslag laten leggen op de bezittingen van de hervormde gemeente in het Friese Driesum. Deze bezittingen zijn enkele jaren geleden ondergebracht in een stichting. Mede daardoor kan de kerkvoogdij niet meer aan haar financiële verplichtingen voldoen. De plaatselijke predikant ontving al enkele maanden geen traktement.
Ds. W. Peene, sinds 1998 predikant in het Friese dorp, spreekt desgevraagd niet tegen dat hij enige tijd geen traktement heeft ontvangen. Verder wil hij zelf geen uitspraken over de kwestie doen. De predikant verwijst naar de toelichting die de hervormde synodepreses, ds. A. W. van der Plas, als woordvoerder van de landelijke kerk heeft gegeven.
Deze heeft tijdens de laatste hervormde synodevergadering op een vraag van ds. A. C. Rijken verklaard dat het moderamen een procedure heeft aangespannen „om te garanderen dat gelden die van de gemeente zijn dat ook blijven.”
De preses beklemtoonde dat de landelijke kerk zich „terughoudend” opstelt in de gemeenten die betrokken zijn bij de kerkvoogdijkwestie. „Maar het kan niet zo zijn dat een kerkvoogdij niet aan haar financiële verplichtingen voldoet.” Op aandringen van een aantal gemeenteleden heeft het kerkbestuur ingegrepen.
Dat de predikant geen traktement ontving, woog hierbij voor de preses het zwaarst, verklaarde hij tegenover deze krant. De situatie in Driesum maakt volgens ds. Van der Plas ook duidelijk waar het onderbrengen van de goederen in een stichting toe kan leiden. Inmiddels zijn er gesprekken gaande tussen beide partijen.
Niemand wil desgevraagd uitleggen waarom de stichting het traktement niet wilde betalen aan kerkvoogdij of predikant.
Driesum is een van de ruim 35 gemeenten die nog bij de kerkvoogdijkwestie zijn betrokken. Deze vrijbeheergemeenten hebben tot vijfmaal toe tevergeefs een kerkordewijziging uit 1991 bij de kerkelijke en de burgerlijke rechter aangevochten. Inmiddels is cassatie aangetekend bij de Hoge Raad, die de zaak ook heeft toegelaten.
In 1991 besloot de hervormde synode dat uiterlijk met ingang van 1 januari 1996 alle gemeenten hun beheer moesten hebben aangepast aan de regels die de hervormde kerkorde van 1951 daarvoor stelt. Dit houdt onder andere in dat meer dan de helft van het aantal kerkvoogden ouderling (met een beheeropdracht) moet zijn. Ook moeten gemeenten zich op financieel gebied onder bovenplaatselijk toezicht stellen.
Uit voorzorg bracht een aantal vrijbeheergemeenten, waaronder Driesum, de goederen van de gemeente onder in een stichting. Zodoende wilden deze gemeenten hun bezittingen onttrekken aan de invloed van de landelijke kerk. De landelijke kerk en de kerkelijke rechter beschouwen de stichtingen als onwettig, omdat ze in strijd zijn met het kerkrecht. Dat schrijft juist voor dat er een verband moet zijn tussen de kerkvoogdij en door haar opgerichte stichtingen. Het gaat hierbij wel om een regeling die door de vrijbeheergemeenten als onderdeel van de kerkvoogdijkwestie wordt bestreden.
Mr. J. J. H. Post, advocaat van de hervormde gemeente Driesum, van genoemde stichting en van twee bestuursleden van de stichting, wilde donderdag geen inhoudelijke mededelingen over de kwestie doen. „Dat vind ik niet verstandig. We zijn nog in gesprek. Ik hoop op wijs beleid van de kant van de Hervormde Kerk.” Na enig aandringen voegt hij er nog aan toe dat elke medaille twee kanten heeft. En dat is hier ook zo. „Dit soort dingen is meestal niet normaal. Wat de Hervormde Kerk doet, is niet normaal en wat in Driesum gebeurt ook niet.”
De advocaat merkt verder op dat de Hervormde Kerk in deze kwestie in strijd met haar eerdere gedragslijn handelt. „Ze heeft daar steeds gezegd: „De Hervormde Kerk is gedaagde.” Nu is zij initiatiefnemer. Zij is begonnen met de beslaglegging. Zij heeft een dagvaarding geschreven. Zij is eiser.”
Post legt verder uit dat er twee soorten van beslaglegging bestaan: conservatoir beslag en executoriaal beslag. In Driesum gaat het om de eerste soort. „Met verlof van de president van de rechtbank kun je dat altijd doen als je meent een vordering te hebben.” Op zichzelf zegt conservatoir beslag niets over de rechtsgeldigheid van zo’n vordering, aldus Post. „Conservatoir beslag leg je in het geheim, vooruitlopend op het instellen van een vordering. De andere partij wordt daarmee vervolgens met een deurwaarder geconfronteerd.” Deze mogelijkheid biedt iemand die een vordering heeft de zekerheid dat er nog bezittingen aanwezig zijn als de vordering wordt toegewezen. Conservatoir beslag loopt dus vooruit op een eventueel te wijzen vonnis. Van executoriaal beslag is sprake wanneer er een vonnis van de rechtbank ligt.
Mochten de landelijke kerk en Driesum er samen uitkomen met gesprekken, dan hoeft de zaak niet voor de rechter te komen. Als het onderling niet lukt, moet de rechter een uitspraak doen. In eerste instantie geschiedt de afwikkeling van zo’n soort zaak schriftelijk.
