De roep om flexibiliteit op de arbeidsmarkt klinkt steeds luider. Een middel om die flexibiliteit te vergroten is het ontslagstelsel eenvoudiger te maken. De achterliggende gedachte is dat als het makkelijker wordt om personeel te ontslaan er ook meer durf is om snel(ler) banen aan te bieden. Uitgangspunt voor de RMU is dat het ontslagstelsel eenvoudiger moet worden om de flexibiliteit te bewerkstelligen, maar dat daarbij wel nadrukkelijk gekeken moet worden naar de wederzijdse belangen van werkgevers en werknemers.De RMU is voorstander van één eenvoudig stelsel dat een einde kan maken aan het huidige dubbele en daardoor gecompliceerde ontslagstelsel. De toetsende en beslissende rol wordt alleen aan de rechter toegekend, waardoor het vragen van toestemming aan het CWI kan vervallen. Deze tijdens de Tweede Wereldoorlog geïntroduceerde voorwaarde is inmiddels achterhaald.

Vaste vergoeding
De RMU pleit voor een stelsel waarbij in beginsel een vaste vergoeding (op basis van de kantonrechterformule) aan de werknemer wordt betaald als de werkgever het dienstverband wil beëindigen. Verder kan er een eind worden gemaakt aan de praktijk van pro-formaontbindingsprocedures. Een beperkte toets van het UWV op verwijtbare werkloosheid betekent dat het een werknemer niet langer wordt aangerekend indien hij zich neerlegt bij zijn ontslag. Dit leidt tot een aanzienlijke vereenvoudiging voor werkgevers en werknemers. De ontslagvergoeding ligt in beginsel vast en de werknemer loopt weinig risico verwijtbaar werkloos te worden.

Omdat het systeem van een wettelijke ontslagvergoeding niet in alle gevallen maatwerk kan leveren, moeten werkgever en werknemer wel de mogelijkheid hebben zich vooraf tot de rechter te wenden om te toetsen of het ontslag wel rechtmatig is en of de vergoeding die volgt uit het wettelijke systeem wel billijk is in de concrete situatie. In het kader van deze toetsing dient de rechter de mogelijkheid te hebben om een hoger of lager bedrag vast te stellen indien de wettelijke vergoeding in het concrete geval onredelijk zou zijn. Daarbij moet worden meegewogen of werkgever én werknemer voldoende hebben geïnvesteerd in herstel van de relatie en of er voldoende aandacht is besteed aan de ontwikkeling en coaching van de werknemer.

Voorkomen
De RMU vraagt nadrukkelijk aandacht voor afspraken die leiden van baan naar baan. Natuurlijk is het voorkomen van ontslag het allerbeste. Maar juist wanneer het vervallen van arbeidsplaatsen onvermijdelijk is, dienen de betrokken partijen zich bewust te zijn van het feit dat een ontslag voor een werknemer niet alleen economische, maar ook sociale en emotionele gevolgen heeft. Gewaakt moet worden voor een tendens waarbij ontslagen te snel worden afgekocht. Het getuigt van maatschappelijke verantwoordelijkheid en sociale bewogenheid wanneer (ondersteuning bij het zoeken naar) ander werk de hoogste prioriteit heeft.

De auteurs zijn respectievelijk coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid en manager communicatie & pr bij de vakorganisatie RMU.