„Ontroerend mooi”, herinnert G. Dijkgraaf zich. Tegelijkertijd rees bij hem de vraag: „Zouden die offers van toen ook nu nog gebracht worden?”Dijkgraaf was een van de drie oud-voorzitters van de Gereformeerde Onderwijzers- en Lerarenvereniging (GOLV) die woensdagavond terug- en vooruitblikten tijdens de vergadering waarin de GOLV besloot tot fusie met de sector onderwijs van de Reformatorisch Maatschappelijke Unie (RMU). De vierde oud-voorzitter die nog in leven is, de 93-jarige J. Koppejan, was door zijn gezondheid niet in de gelegenheid te spreken.

Het fusiebesluit -ook ditmaal unaniem- werd door 23 leden genomen. Typerend, vond oud-voorzitter A. Karens. „Wat is er weinig behoefte aan bezinning, aan het opscherpen van elkaar. Wat een lauwheid! We slapen vergenoegd binnen de eigen muren.”

Karens noemde de recente commotie in de SGP „symptomatisch voor de verdeeldheid in eigen kring. Er is een groep die de oude standpunten achterhaald vindt. De reformatorische zuil is een stam die van binnen vermolmt.”

De oud-voorzitter deed wat suggesties om het aantal bezoekers op te vijzelen: Houd de jaarvergadering in Utrecht, tegelijk met de Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT), met kinderopvang door pabostudenten. Organiseer regionale bijeenkomsten van kerkenraden, ouders en leraren.

Ook Karens’ opvolger, huidig voorzitter D. D. Both, wees erop „hoe weinig besef er is hoe bevoorrecht we in Nederland zijn. We menen recht te hebben op onze scholen. We zijn te druk voor bezinning op wat ons drijft. De vrijheid van onderwijs staat onder druk. Het gezin verliest terrein, ook in onze gezindte. Laten we terugblikken op wat de Heere gaf, zodat we meer beseffen welk pand ons is toebetrouwd.”

De oud-voorzitters blikten terug. Dijkgraaf wees op de jaren ’60. „We voelden de golf van secularisatie aankomen.”

De jaren ’70. Opbouw van het reformatorisch onderwijs. Oprichting van schoolbegeleidingsdienst BGS. „Wat mooi om dat nog eens even aan te stippen, want dat is wat geweest, hoor. Het was een wonder dat een beleidswijziging van staatssecretaris Hermes dit mogelijk maakte.”

Er werden eigen methoden ontwikkeld. „Wat van ver komt, smaakt lekker. Wat van eigen erf komt, wordt op een goudschaaltje gewogen.”

En nu. „Aanvallen op de vrijheid van onderwijs. Laat de RMU/GOLV op elke aanval reageren! Ik pleit voor een brede ledenwerfcampagne onder het motto: Het is ernst!”

Dijkgraaf nam eind 1989 afscheid, drs. J. Schipper volgde hem op. De vijf jaren van zijn voorzitterschap waren „niet rustig, niet makkelijk, wel heel leerzaam”, zei ds. Schipper, die afscheid nam toen hij was toegelaten tot de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten. „Er was veel onderwijshectiek”: de invoering van het formatiebudgetsysteem, de regeling van de medezeggenschap, schaalvergroting, de komst van de basisvorming, de Algemene wet gelijke behandeling, het Weer Samen Naar Schoolproces, lumpsumfinanciering. De jaarvergaderingen van de GOLV: „Ontmoetingsdagen, met honderden mensen.”

Er ontstond een discussie of de GOLV behalve aan bezinning ook aan belangenbehartiging moest gaan doen. Er kwam een sector onderwijs bij de RMU. Die groeide. „We zagen het met lede ogen aan.” Vanaf 1992 kwam er wat samenwerking. „Een soort verplichte vrijage.”

De volgende tien jaar was Karens voorzitter. „In de verhouding tot de RMU waren we achtereenvolgens afwijzend, afhoudend, afwachtend en afrondend.”

Nu is de fusie rond. RMU-directeur P. Schalk heette de GOLV-leden gisteren welkom.

Dijkgraaf: „We nemen vanavond afscheid van een 84-jarige.”