Chili maakt zich op voor eerste vrouwelijke president
SANTIAGO (AP) - De junta van generaal Augusto Pinochet smeet haar in de gevangenis en daarna moest ze in ballingschap. Als medicijnenstudent behandelde ze slachtoffers van martelpraktijken en als minister van defensie nam ze de generaals voor zich in. Nu is Michelle Bachelet de favoriet om Chili’s eerste vrouwelijke president te worden.
Als buitenlanders het over Chili hebben, gaat het vaak al snel over Pinochet. Maar de gevreesde generaal, die zeventien jaar aan de macht was en in 1990 aftrad, heeft compleet afgedaan in Chili. ’Pinochet behoort tot het verleden’, zegt ook Bachelet, de leidster van de centrumlinkse coalitie die al sinds 1990 regeert. ’Hij krijgt meer aandacht in het buitenland dan hier.’ Zijn aanhangers gaan niet meer massaal de straat op als de rechtbank hem weer eens achterna zit.Sinds Pinochet het veld ruimde worden zondag in Chili voor de vierde keer vrije verkiezingen gehouden. Bachelet is de favoriet, mede doordat politiek rechts scherp verdeeld is. Peilingen geven aan dat Bachelet niettemin geen absolute meerderheid zal behalen. Een tweede ronde is dan ook het meest voor de hand liggende scenario. Waarschijnlijk neemt Bachelet het dan half januari op tegen de econoom Joaquin Lavin of de zakenman Sebastian Pinera. Hoewel Lavin ooit diende onder Pinochet, was dit tijdens de verkiezingscampagne nauwelijks een issue.
’Een tweede ronde lijkt onvermijdelijk, maar Bachelets overwinning komt niet in gevaar’, meent politicoloog Ricardo Israel. Praktisch alle Chileense deskundigen zijn het met hem eens. Een donderdag verschenen opiniepeiling gaf ongeveer hetzelfde beeld als eerdere peilingen. Bachelet krijgt 41 procent van de stemmen, Pinera 25, Lavin 21 en de linkse ingenieur Tomas Hirsch 7. De drie belangrijkste kandidaten benadrukken dezelfde kwesties: het bestrijden van het werkloosheidscijfer van 8 procent, het verbeteren van de gezondheidszorg en het dichten van de kloof tussen arm en rijk.
Mocht Bachelet winnen dan wordt ze de vierde vrouw die aan het hoofd komt te staan van een Latijns-Amerikaans land. De helft van haar kabinet zal uit vrouwen bestaan, heeft ze beloofd. Chili kan profiteren van een leider die weet wat het is om kinderen op te voeden, boodschappen te doen en onenigheden te beslechten, heeft Bachelet gezegd. De huidige president Ricardo Lagos geniet weliswaar de steun van 65 procent van de 15,5 miljoen Chilenen, maar de grondwet verbiedt dat hij wordt herkozen.
De levensloop van de 54-jarige Bachelet maakt een belangrijk deel uit van haar imago. Haar vader, een generaal, werd doodgemarteld omdat hij zich verzette tegen de staatsgreep van Pinochet in 1973. Zelf moest ze in ballingschap nadat ze samen met haar moeder was gevangengezet. Ze werd geblinddoekt, geslagen en kreeg vijf dagen lang niets te eten. De celgenoten van Bachelet en haar moeder werden verkracht. Later, als medicijnenstudent, behandelde ze vaak gemartelde vrouwen.
Bachelet weigert openbaar te maken of ze getrouwd is of niet. Scheiden is een gevoelig onderwerp in het katholieke Chili en ze heeft drie kinderen bij twee mannen. Ze trouwde toen ze in Oost-Duitsland in ballingschap verkeerde.
Bachelet werd dokter en maakte carrière in de Socialistische Partij: de partij van de beroemde Salvador Allende, die door Pinochet werd afgezet. Als minister van defensie onder Lagos, die ook tot de Socialistische Partij behoort, nam ze een aantal van haar vaders vroegere tegenstanders voor zich in en verminderde ze het wantrouwen tussen de burgers en het leger.