”Profetisch perspectief. Handboek bij de studie van de bijbelse profetie”
Auteur: C. van der Haagen
Uitgeverij: Het Zoeklicht, Doorn, 2002; 3e druk (1e druk 1975)
ISBN 90 6451 017 2
Pagina’s: 295
Prijs: € 17,99. De vereniging Het Zoeklicht heeft het boek ”Profetisch perspectief” van C. van der Haagen opnieuw uitgegeven. Dit „gezien de toenemende belangstelling voor het profetisch woord” en „met de bede dat velen dit hierdoor beter mogen gaan verstaan.”

Nu is dit werk inderdaad geschreven vanuit een heldere en samenhangende visie op de uitleg van de vele profetische woorden die de Heilige Schrift bevat. Alleen, tegenover die visie staan andere opvattingen. Een echte discussie of, nog beter, een ontmoeting tussen die visies heeft in dit boek niet plaats. Dat is kennelijk ook niet de bedoeling van Van der Haagen geweest.

Het boek is opgezet als een verklarend woordenboek. Het begint met ”aardbevingen” en besluit met ”zoon des verderfs”. Aan sommige begrippen, zoals ”opname van de gemeente” en ”tekenen der tijden”, wijdt de auteur vijf of zelfs tien bladzijden. De meeste typeert hij echter in hooguit een halve pagina.

Deze manier van werken brengt met zich mee dat er nogal wat overlap ontstaat. Anderzijds kun je, dankzij de verwijzingen van het ene onderwerp naar het andere, kriskras je weg door dit boek vinden.

Welke uitlegkundige uitgangspunten hanteert Van der Haagen? Blijkens het onderwerp ”bedelingen” is hij een aanhanger van het dispensationalisme. Deze stroming verdeelt de gehele periode van de schepping van Adam tot de nieuwe hemel en aarde in zeven ”bedelingen” van ongelijke duur.

Wij leven dan in ”de bedeling van de genade”. Die strekt zich uit van de kruisiging van Jezus tot „de opname van de gemeente” en duurt ongeveer 2000 jaar. De bedeling die voor de deur staat, is die van het Koninkrijk van Christus. Deze zal, in overeenstemming met Openbaring 20, 1000 jaar beslaan.

Opmerkelijk is dat Van der Haagen deze benadering zonder meer poneert als een vaststaand uitgangspunt: zo en niet anders voltrekt zich „Gods plan der eeuwen.” De „vergeestelijkingstheologie” van Origenes en Augustinus verwerpt hij met kracht. Hierbij merkt hij op: „Mochten de ogen van hen, die nog altijd de kerk zien als het rijk Gods op aarde, nog eens opengaan voor de geweldige perspectieven, die het profetische woord biedt aangaande het Koninkrijk van Christus, welks komst met zich mee zal brengen de wederoprichting aller dingen.”

Ongetwijfeld is dit goed bedoeld, maar zo’n opmerking komt toch niet prettig over. Hiermee geeft de auteur immers aan dat de voorstanders van een niet-chiliastische opvatting zijns inziens blind zijn, terwijl hij als chiliast ziende is. Dat is zeker geen goede basis voor een open gesprek over de juiste uitleg van de Schriften. Over christenen die geen toekomstig duizendjarig rijk verwachten, zegt Van der Haagen dat ze „omtrent dit rijk een totaal verwrongen en onschriftuurlijk beeld hebben.” Verder stelt hij dat „zij die zich eenvoudig houden aan het woord van de Bijbel, voor vleselijk, aardsgezind, chiliastisch, sectarisch, biblicistisch en wat niet al worden uitgemaakt en soms zelfs uit de synagoge worden geworpen.”

Het zou een zegen zijn wanneer dit soort stemmingmakerij over en weer werd gestopt en er ruimte kwam voor een nieuwe, onbevangen, gemeenschappelijke bezinning. Er zijn genoeg vragen te stellen over de juiste uitleg van de profetie en er zijn zeker bedenkingen in te brengen tegen traditionele kerkelijke standpunten die wel erg gemakkelijk afrekenen met profetische teksten. Orthodoxe calvinisten kunnen veel leren van evangelische luisteroefeningen. Maar dit vraagt dan wel om bescheidenheid aan twee kanten.

Al met al is dit een nuttig boek. Voor aanhangers van de dispensationalistische visie: zij kunnen zich telkens oriënteren op de verschillende elementen uit deze toekomstvisie. Andersdenkenden kunnen zich met behulp van deze uitgave snel op de hoogte stellen van hoe er in genoemde kring over de verschillende items in de leer van de laatste dingen (eschatologie) wordt gedacht.

Een tekstregister ontbreekt helaas. Jammer is ook dat er niets wordt gemeld over de auteur.