De deze week door de Zuid-Afrikaanse minister van Volksgezondheid Tshabalala-Msimang bekendgemaakte cijfers geven volgens deskundigen van de Universiteit van Kaapstad een vertekend beeld. Als met de opeenvolgende stadia van een epidemie rekening wordt gehouden zal het aantal geïnfecteerden in 2005 een hoogtepunt bereiken, het aantal aids-doden in 2010 en het aantal aids-wezen in 2015.

„Het virus tast echter de vruchtbaarheid van vrouwen aan”, stelt onderzoeker L. Johnson van de universiteit. „Naarmate de epidemie voortwoedt en meer vrouwen onvruchtbaar worden, zullen minder HIV-positieve vrouwen de kliniek bezoeken. Bij de presentatie van de cijfers toonde de Zuid-Afrikaanse regering zich ingenomen met de vertraging van het besmettingstempo onder zwangere vrouwen, dat van 0,7 procent in 1990 tot 22,4 procent in 1999 was opgelopen.

De Zuid-Afrikaanse overheid zou de wijze van aids-bestrijding drastisch hebben gewijzigd. Sinds enige maanden is zij verplicht tot de verspreiding van het middel nevirapine, dat de overdracht van HIV van de aanstaande moeder op het ongeboren kind tegengaat.

Die door het hooggerechtshof in Pretoria afgedwongen maatregel leek een breuk met het beleid van president Mbeki te vormen. Mbeki weigert ronduit iets aan de epidemie te doen en ontkende zelfs het bestaan ervan. Hij houdt nog steeds halsstarrig vast aan zijn opvatting.

Volgens de Nederlandse arts D. de Korte, die lang in Johannesburg werkte en nu een aids-bestrijdingsproject in Botswana leidt, zou Mbeki er goed aan doen zich zelf op HIV te laten testen. Pas dan zou Zuid-Afrika in openheid over aids kunnen spreken.

Mbeki zou dan het voorbeeld volgen van de vroegere Zambiaanse president Kaunda. Die riep twee jaar geleden alle politici op een test te ondergaan. Een zoon van Kaunda is aan de ziekte overleden. Door gebrek aan geld en een gericht programma is Zambia echter niet „gezonder” dan andere landen in Zuidelijk Afrika.

Oeganda geldt in Afrika als het vooruitstrevende voorbeeld in de strijd tegen aids. Het is een van de weinige landen waar het aantal HIV-infecties al jaren daalt. In het begin van de jaren negentig was een op de drie Oegandezen drager van het virus. Nu is dat teruggebracht tot minder dan 10 procent.

„Jullie hebben een probleem”, moet de Cubaanse leider Castro de Oegandese leiders hebben laten weten. „En omdat dat door sex komt is dit voor Oegandezen werkelijk een probleen”, voegde hij er wijzend op de macholevenstijl van de Oegandezen aan toe. Daarmee had hij de ernst van de besmetting duidelijk weergegeven.