Dat de brand niet alleen elf slachtoffers heeft geëist, maar ook een groot aantal illegale vreemdelingen heeft getraumatiseerd, is vreselijk, erkent zij, maar ambtenaren van het cellencomplex zijn eveneens getraumatiseerd.Verdonk vindt het niet terecht dat medewerkers van het detentiecentrum steeds publiekelijk „aan de schandpaal” worden genageld door belangenorganisaties en personen. „Vanuit de optiek van wat we tot nu toe weten” hebben zij „zeer adequaat” gehandeld, stelt de bewindsvrouw.

GroenLinks en SP ergerden zich dinsdag aan de opmerkingen van de minister. Volgens hen is Verdonk voorbarig door het nu reeds -terwijl het onderzoek naar de gang van zaken nog loopt- op te nemen voor de beambten op Schiphol. Vorige week kreeg minister Donner van Justitie vergelijkbare kritiek over zich heen.

Verdonk kreeg dinsdagavond steun van M. Zandstra, de pastor van het detentiecentrum. Hij zei dat de bewakers wel degelijk veel moeite hebben gedaan om mensen te redden uit de vuurzee. Ze zouden daarbij echter zijn gehinderd door andere gedetineerden. Die bekogelden hen volgens Zandstra met biljartballen. Sommige bewakers hadden volgens hem blaren op de handen staan nadat ze tot twee keer toe de gloeiend hete deuren hadden geprobeerd te openen.

De geestelijke aarzelt over een generaal pardon voor de overlevenden van de brand. „Ik heb daar mijn twijfels over. Er zijn mensen met niet zo’n mooie achtergrond. Er zijn ook ongewenste vreemdelingen. Dus dan gaat het te ver om ze allemaal toe te laten.”

Justitie stelt nabestaanden van de elf omgekomen illegalen in de gelegenheid naar Nederland af te reizen, schrijven de ministers Donner en Verdonk aan de Tweede Kamer. Familie in de eerste graad krijgt een gratis vliegticket en ook kosten voor verblijf en toegang worden vergoed. Allen krijgen een visum voor een maand. Gisteravond had in Amsterdam een herdenkingsdienst plaats.

GroenLinks en de SP drongen dinsdag in de Tweede Kamer aan op andere opvang voor de overlevenden. Detentie is volgens hen niet op zijn plaats voor mensen die zo’n traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt. Verdonk wilde echter niets weten van een andere vorm van opvang. Ze benadrukte dat de betrokkenen een zorgvuldige en humane begeleiding krijgen door een team van twaalf psychologen.

Volgens haar zijn vier mensen in Zeist alleen om gezondheidsredenen en ter observatie in een separeercel gezet. Dat was op advies van een arts en een psychiater, aldus de minister.

Vijf gedetineerden die in de nacht van woensdag op donderdag waren ontsnapt uit het brandende cellencomplex op Schiphol zijn nog altijd voortvluchtig. In totaal konden elf gedetineerden ontkomen, van wie er zes in de loop van dag werden aangehouden. De politie is er tot dusver niet in geslaagd de overige vijf weer op te pakken.

Bij de brand raakten vijftien gedetineerden gewond. Een van hen ligt nog zwaargewond in het ziekenhuis. Artsen noemen zijn toestand stabiel, aldus een zegsman van de Dienst Justitiële Inrichtingen.