Ds. Hammann is in 1970 geboren in Zwitserland. Hij studeerde in Aix-en-Provence, aan de universiteit van Neuchâtel te Zwitserland, en vervolgens twee jaar aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) te Kampen. Daar bereidt hij in samenwerking met de Theologische Universiteit van Apeldoorn een promotie voor over de verhouding tussen christologie en geschiedenis bij K. Schilder en H. Berkhof. Op uitnodiging van de stichting ”Vrienden van Aix” houdt de Frans-Zwitserse predikant vanavond een spreekbeurt in Oud-Beijerland en donderdag in Krimpen aan den IJssel.Vorig jaar nam ds. Hammann een beroep aan naar het Zuid-Franse Aix. Ds. Hammann doceert daar homiletiek en praktische theologie aan eerste- en tweedejaarsstudenten. De jonge predikant wil zijn studenten een soort algemene inleiding in de gereformeerde theologie geven. Dat doet hij in voortdurende dialoog met de grote belijdenisgeschriften van de Reformatie, met name de Franse Geloofsbelijdenis van La Rochelle uit 1559.

Nadat eerder dit jaar in de pers werd gesproken over donkere wolken boven Aix, vooral vanwege de grote financiële tekorten, is er nu meer financiële armslag. Ds. Hammann: „De faculteit moet nog wel gebruikmaken van haar reserves, maar door structurele verbeteringen gaat het de goede kant op. We hebben drie slechte jaren achter de rug, maar we hoefden tot nu toe gelukkig niemand te ontslaan. We hebben nieuwe steun gevonden in Zwitserland en Frankrijk, zowel van particulieren als van kerken. We hopen dat het nieuwe beleid dat hoogleraren actiever hun eigen vriendenkring mobiliseren, vruchten zal afwerpen. De positieve tekenen zijn er al.”

Schriftgezag
De positie van ’Aix’ is uniek in de Franstalige wereld. De faculteit is in dit taalgebied naast het Farel-instituut in Montréal (Canada) de enige gereformeerde opleiding op universitair niveau. Ze opende na een lange voorgeschiedenis in 1974 officieel haar deuren en biedt een opleiding aan tot predikant in Frankrijk of andere Franstalige landen, zoals Zwitserland en landen in Afrika. Het aantal studenten bedraagt nu zo’n 90, waarvan er 65 via langeafstandsonderwijs buiten Aix het onderwijs volgen. Zij moeten wel drie keer per jaar naar Aix komen om daar een week college te volgen.

De faculteit wordt vooral gesteund door de behoudende Eglise Réformée Evangélique Indépendante (EREI) in Frankrijk, maar kan daar niet alleen van leven, zegt ds. Hammann. „Deze kerk telt nog geen 3000 leden. Het totaalaantal protestanten in Frankrijk bedraagt ongeveer 1 miljoen, maar daaronder is van alles te vinden: van meelevende, actieve protestanten tot wat ik noem sociologische protestanten, die we vooral bij de grotere Eglise Réformée de France (ERF) vinden. En dan spreken we over 1 miljoen op een bevolking van 60 miljoen, van wie er maar liefst 5 miljoen moslim zijn.”

Het is volgens ds. Hammann bemoedigend dat de laatste tijd ook evangelischen in Frankrijk steeds meer de noodzaak van een hogere theologische opleiding inzien. „Zij hebben een eigen Bijbelinstituut, maar kennen als zodanig geen hogere opleiding. Ze komen in toenemende mate naar ons om toerusting te krijgen. Ook zijn er verschillende voorgangers die verdieping zoeken na jaren in het ambt te hebben gestaan.

Er zijn verschillen tussen reformatorischen en evangelischen, maar die worden kleiner door de opstelling van de laatste groep. Evangelischen brengen bijvoorbeeld hun visie op de volwassendoop niet meer op zo’n agressieve manier naar voren als in het verleden. Ook zien ze de waarde van een gereformeerde visie op Gods Woord. We kennen duidelijke overeenkomsten op het punt van het Schriftgezag en de eenheid van de Bijbel. Ten slotte werkt het besef dat we in Frankrijk allemaal voor dezelfde taak staan samenbindend.”

Secularisatie
Het aantal christenen van gereformeerde signatuur is in Frankrijk nog steeds bijzonder klein. „Alleen de pinksterkerken groeien er”, vertelt ds. Hammann. „Dat komt vooral door de immigratie. Het zijn met name kerken van etnische minderheden die in de lift zitten. Voor de rest kalven de Franse protestantse kerken langzaam maar zeker af. Ik ben in Zwitserland opgegroeid, maar de situatie in Frankrijk is zorgelijker dan ik dacht toen ik vorig jaar in Aix kwam. Zelfs bij degenen die openstaan voor het Evangelie en voor vragen over God, is het moeilijk ingang te krijgen. De Fransen zijn erg individualistisch. Iedereen maakt zijn eigen religie. Calvijn is al vele decennia onbekend en het calvinisme heeft na de zestiende eeuw nooit een kans gekregen om zich te ontplooien.”

De predikant hoopt op uitbouw van de steun uit Nederland. Niet alleen de financiële kant is wat dat betreft belangrijk, ook het feit dat Nederland een rijke theologische traditie kent.

„Op het punt van de literatuur hebben wij erg weinig, vergeleken met Nederland. Er is wel veel literatuur uit Engeland en Amerika. Maar die is voor een doorsnee Fransman moeilijk. En de Franstalige literatuur is vaak óf vrijzinnig óf evangelisch. In het laatste geval gaan de boeken vooral in op praktische problemen. Niet zelden komt dat neer op een soort fastfoodtheologie. Echte doorwrochte, gereformeerde theologie in het Frans is er weinig.”

De steun van Nederland is daarom ook zo belangrijk omdat beide landen te kampen hebben met dezelfde problemen, vindt ds. Hammann. „De secularisatie is in beide landen ingrijpend, al denk ik dat die in Frankrijk erger is. Het is heel moeilijk om de gereformeerde theologie een plaats te geven in de kerk en aan te wijzen welke betekenis zij voor de samenleving heeft.”

Verbaasd is hij over het grote aantal bezoekers in de zondagse eredienst die hij -na zijn aankomst in Nederland zaterdag- heeft bezocht. „Als een voorganger in Frankrijk op zondag zo’n veertig bezoekers heeft, mag hij heel blij zijn.”