De Europese landbouwcommissaris Mandelson kwam eind vorige week met het bod, dat in het kader van de wereldhandelsbesprekingen is gedaan. Het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank hebben zich dit weekeinde uitgesproken voor een „flexibele” benadering in het moeizaam lopende handelsoverleg.De landbouw vormt een groot obstakel in het verloop van het handelsoverleg, dat eind dit jaar moet uitmonden in een voorlopig akkoord. Dat akkoord moet op een ministersconferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Hongkong worden gesloten.

De voorzitter van de Franse boerenvakbond, Jean-Michel Lemetayer, noemde het voorstel van Mandelson een provocatie. „Ik hoop dat de regering niet alleen zal dreigen een veto uit te spreken, maar het ook doet”, aldus Lemetayer voor de Franse radio.

Frankrijk heeft een sterke landbouwlobby en uitte de afgelopen dagen scherpe kritiek op Mandelson, die in het handelsoverleg te veel concessies zou hebben gedaan en zich niet zou hebben gehouden aan afspraken die eerder in EU-verband werden gemaakt. President Chirac heeft al gedreigd het handelsoverleg op te blazen.

Mandelson heeft nu voorgesteld de invoerheffingen voor landbouwproducten met gemiddeld 46 procent en maximaal 60 procent te verminderen, afhankelijk van de categorie producten. De voorgestelde kortingen zijn de hoogste die de EU ooit heeft gedaan.

De Verenigde Staten, Canada, Australië en Brazilië (allemaal belangrijke spelers in het handelsoverleg) zijn teleurgesteld over het voorstel. De directeur van de WTO, de Fransman Pascal Lamy, spreekt echter van een serieus voorstel dat een serieuze discussie verdient.

Het IMF en de Wereldbank mengden zich dit weekeinde ook in de kwestie. De directeur van het IMF, Rodrigo Rato, en de president van de Wereldbank, Paul Wolfowitz, kwamen zaterdag met een gezamenlijke verklaring die vooral gericht leek aan het adres van de EU, die jaarlijks miljarden spendeert aan landbouwsteun. Door te blijven vasthouden aan landbouwsubsidies en invoerheffingen bestaat het risico dat de handelsbesprekingen op een mislukking uitlopen, aldus Rato en Wolfowitz.

De huidige overlegronde binnen de WTO begon eind 2001 en moet vooral de positie van ontwikkelingslanden verbeteren. De landbouw, die voor de economie van veel ontwikkelingslanden een belangrijke pijler is, vormt een van de gevoeligste onderwerpen. Door de westerse landbouwsteun maken veel arme landen op de wereldmarkt weinig kans.

Het verminderen van subsidies en het reduceren van invoertarieven leveren voor ontwikkelingslanden het meeste op, aldus de verklaring van Rato en Wolfowitz. Met de westerse landbouwsteun is jaarlijks veel meer geld gemoeid dan met ontwikkelingshulp, zo blijkt uit gegevens van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling.