In Engeland is het vrijdag Trafalgar Day, de 200e verjaardag van de beroemde zeeslag. De Britten maken er een geweldig feest van, met herdenkingsdiensten en parades. Iets van de verloren gegane glans van de Britse zeemacht moet deze dag terugkomen.Het was op de 21e oktober van 1805 de belangrijkste zeeslag die tijdens de Napoleontische Oorlogen werd geleverd. Deze overwinning van de Britten had tot ver in de twintigste eeuw gevolgen.

De Britse Royal Navy, geleid door admiraal Horatio Nelson, vernietigde een Frans-Spaans eskader onder leiding van de Franse officier Pierre de Villeneuve in een slag bij Kaap Trafalgar in Zuid-Spanje en verzekerde zo, voor een periode van meer dan honderd jaar, de heerschappij over de golven voor de Britten.

Hierdoor konden zij, en niet de Fransen, een wereldrijk uitbouwen dat India, Canada, Hongkong en Singapore omvatte -mede door het overnemen van de meeste Nederlandse koloniën- en bleef Londen het financiële centrum van Europa.

Nelson had in de zomer van 1805 lang gewacht op het bericht dat de Frans-Spaanse vloot was gevonden. De Britten wilden het gevecht aangaan en zo Napoleon weerhouden van zijn plan om Engeland binnen te vallen.

Toen op 2 september 1805 het bericht kwam dat de tegenstander in de haven van Cadiz voor anker lag, vertrok Nelson op 13 september uit Portsmouth aan boord van zijn vlaggenschip, de HMS Victory. Twee weken later voegde hij zich bij de vloot die voor de haven van Cadiz patrouilleerde.

Rechte hoek
Nelson was van plan van de klassieke kiellinietactiek af te wijken door zijn schepen in twee groepen op te delen. De eerste groep zou onder een rechte hoek tussen het centrum en de achterhoede van de vijandelijke vloot varen, terwijl de tweede groep hetzelfde zou doen tussen de voorhoede en het centrum. Zo kon hij zijn hele strijdmacht inzetten tegen twee derde van die van de tegenstander.

Daarbij gaf hij aan iedere kapitein volledige verantwoordelijkheid voor eigen handelen en liet de schepen met de grootste vuurkracht vooraan in de groep plaatsnemen zodat ze snel grote schade konden aanrichten.

Op 20 oktober liep de Frans-Spaanse vloot uit om slag te leveren en zochten de tegenstanders een geschikte positie op. De hele dag en nacht bleef De Villeneuve met zijn wanordelijke vloot een weg zoeken, om bij dageraad van de volgende dag vast te stellen dat de schepen nog steeds geen perfecte slagorde hadden gevormd.

Nelson had twee rechte linies gevormd en liet het sein ”Engeland vertrouwt erop dat iedere man zijn plicht zal doen” hijsen. De Victory liep op de tegenstander af zonder te vuren om munitie te sparen.

Alhoewel Nelson werd verzocht de onderscheidingstekens op zijn borst te bedekken, wimpelde hij dit af. Franse scherpschutters kregen aan dek van de Victory een man te zien wiens mouw op de borst was gespeld. Iedere Franse matroos wist dat dit Nelson was en zijn borst vormde een prachtig doelwit. Hij werd geraakt door een dodelijke kogel die in zijn ruggengraat bleef steken.

De slag verliep zoals voorspeld. Nelson hoorde nog van zijn overwinning eer hij stierf en vroeg om niet overboord te worden gezet.

Tombe
De beroemdste admiraal van de Britse marine is bijgezet in de St. Paul’s Cathedral in Londen. Morgen worden er kransen bij de indrukwekkende tombe gelegd.

Zijn schip, de HMS Victory, ligt 200 jaar na de slag in volle glorie te pronken in de haven van Portsmouth. De Britse koningin Elizabeth dineert morgen met tal van genodigden aan boord.

Lord Nelson wordt door de Britten geëerd met een 61 meter hoge zuil op Trafalgar Square. Zondag is de zuil het middelpunt van de festiviteiten. Voor even moeten de duiven op Trafalgar Square plaatsmaken.