De deur van de toren staat uitnodigend open. Een wiebelende plank ligt over de sleuf die rond de hele kerk is gegraven om een nieuwe fundering te kunnen aanbrengen. In het torenportaal hangt een bijbeltekst. „Dat Uw ogen open zijn nacht en dag over dit huis…” Verder dan de toren kom je niet; de toegang tot de kerkzaal is geblokkeerd.Via een zij-ingang kan -ook over een loopplank- het bedehuis wel betreden worden. Nee, een kerk is niet heilig, dus ontheiligd kan de ruimte niet zijn. Onttakeld wel. Alle banken zijn weg, op de banken voor de kerkenraadsleden links en rechts van de preekstoel na. De lessenaar op de kansel is leeg. De Bijbel ligt vast in het schoolgebouw waar de gemeente nu tijdelijk op zondagen samenkomt.

Over het orgel, dat op een balkon boven de preekstoel staat, hangt een doorzichtig zeil. Om het stof uit het instrument te houden. De orgelpijpen, die al weken niet meer gezongen hebben, kijken met een doffe blik de kerkzaal in. Overal planken, balken en gereedschap. Alleen de zon probeert de ruimte nog wat kleur te geven. Zonlicht dat door de kleine gekleurde ruitjes naar binnen valt, tovert kleurige blokjes op de houten vloer.

Stil is het. Schafttijd. Eventjes geen geboor, gehamer, geklop en gepleister. Een vogel zingt, de wind ruist door de kalende boomtoppen en het water kabbelt in de tot de randen gevulde sloten van dit veenland.

Zomaar, op een zondagavond in juni, werd het kerkvolk uit dit in 1930 gebouwde godshuis verdreven. „We keken na de dienst opeens door de scheuren naar buiten”, meldt Cor Mulckhuyse, aannemer en jeugdouderling in de hervormde gemeente. „Dat was wel even schrikken. We wisten al veel langer dat de kerk aan het verzakken was, maar dat was altijd millimeterwerk. Nu ging het ineens heel hard. Toen we die maandag gingen meten, stond de toren 24 centimeter uit het lood. En twee dagen later was dat 34 centimeter. Dan wordt het gevaarlijk.”

De pastorie werd ontruimd omdat de toren richting het woonhuis dreigde te vallen. En volgens Mulckhuyse wás hij gevallen, als er niet was ingegrepen. Dramatisch wil hij er trouwens niet over doen. „Nuchter blijven en handelen. Dat is het enige wat je in dit soort situaties kunt doen.”

Er werd gehandeld door Mulckhuyse en zijn plaatselijke collega-aannemer Kroese, eveneens gemeentelid.

Omdat het gebouw een Rijksmonument is, werden ook de experts van Monumentenzorg erbij geroepen. De toren moest gestut worden. „Onderzoek wees uit dat sommige van de houten palen, waarop het fundament van de toren rustte, waren afgebroken. Dat is gekomen, denken we, doordat het puin, in de loop van de jaren op de verzakkende grond gestort, tegen de fundering is gaan drukken. Veen klinkt in, dus er is steeds meer puin gestort. Als het bij één paal blijft, is dat niet zo erg. Maar als er steeds meer breken, dan gaat het heel snel.” Negatieve kleef, noemen ze dat in jargon, vertelt hij er ook nog bij.

Eerst dachten de aannemers Mulckhuyse en Kroese dat alleen de toren een nieuw fundament zou moeten krijgen. „Maar al snel werd duidelijk dat het beter was om de hele fundering aan te pakken.” Mulckhuyse laat zien hoe er overal nieuwe, ijzeren palen van 13 meter lengte werden geheid. „Daarop kwamen ijzeren dwarsbalken en die werden weer verbonden met de betonnen balken die er al lagen. Die balken rusten nu dus niet meer op de oude, houten palen, maar op de nieuwe fundering.”

De vaklui hebben de toren tegen het kerkgebouw ’aangeduwd’ en rechtgezet. Nu rest alleen nog de afwerking en dan is het klaar.

Het klinkt allemaal simpel. Maar de hele klus kost de kerkelijke gemeente wel ongeveer 800.000 euro. „Omdat het gebouw een monument is, kijken we naar de mogelijkheden om subsidie aan te vragen”, aldus Mulckhuyse. „Maar ’t is een flink bedrag.”

Sinds de zomermaanden kerkt de gemeente in een plaatselijke school. „We hebben veel vervangende kerkruimte aangeboden gekregen. De hulpvaardigheid was groot.” Zelfs het kerkbestuur van de plaatselijke rooms-katholieke kerk -een geweldig bouwwerk- bood de hervormden van Vinkeveen onderdak aan.

Als alles volgens plan verloopt, is het werk in december klaar. „Natuurlijk zullen we blij zijn als we hier weer gewoon kunnen kerken. De gemeenteleden leven trouwens erg mee en stellen zich regelmatig op de hoogte van de vorderingen.