Dat zijn de eerste twee, weinig verrassende uitkomsten van de elfde bisschoppensynode, die maandag in Vaticaanstad begon.De eerste synode onder leiding van Benedictus XVI moet inzicht geven in het pauselijk denken over de liturgie en de verhouding tussen kerk en samenleving.

Over het verbod op de eucharistie voor gescheiden mensen die hertrouwd zijn, is het laatste woord nog niet gesproken. Dat bleek uit de openingstoespraak van kardinaal Angelo Scola, de patriarch (aartsbisschop) van Venetië, die de synode leidt. De vergadering wordt bijgewoond door 256 kardinalen, (aarts)bisschoppen en generaal-oversten van religieuze orden. Vertegenwoordigers van twaalf niet-rooms-katholieke kerken en genootschappen, waaronder protestantse, hebben gehoor gegeven aan de uitnodiging om als toehoorder aanwezig te zijn.

Als thema heeft de synode, die nog is uitgeroepen door Johannes Paulus II, de eucharistie meegekregen. De eucharistie is niet zomaar een binnenkerkelijk onderwerp, maar de spil waar de Rooms-Katholieke Kerk om draait. De bijeenkomst gaat ook over het aanscherpen van de regels van de liturgie en het weer op de voorgrond plaatsen van het Latijn. Niet voor niets sprak Scola zijn tekst uit in het Latijn. Dat de Latijnse toespraak problemen gaf bij zijn collega’s bleek uit het feit dat veel synodevaders, zoals de deelnemers worden genoemd, de koptelefoon opzetten om de vertaling te beluisteren.

Maar de eucharistie is volgens de paus ook het model dat de kerk te bieden heeft aan de wereld. Tegengesteld aan de eucharistie, zei de paus in zijn preek tijdens de mis in de Sint-Pieter bij de opening van de synode, is de vernietiging van „de wijngaard van de Heer.” Dat gebeurt, meent de paus, door het uitsluiten van God uit het publieke leven in naam van de tolerantie. Deze tolerantie is hypocriet en dient „de heerschappij van de macht en de belangen.”

Het geloof uitdragen in de maatschappij is het recept van Benedictus XVI voor de ontkerkelijking in onder meer Europa. In zijn preek riep hij: „Heer, help ons te bekeren.” De preek van de paus past in zijn lijn om het hoofd te bieden aan het relativisme, waarbij geen plaats is voor de absolute waarheid die van God afkomstig is.

Of de synodevaders het met de paus eens zijn, moet de komende weken blijken. Op 23 oktober wordt de synode afgesloten. Het slotdocument verschijnt normaal gesproken een paar jaar later.