De laatste jaren hebben meerdere wetenschappers op de leemten in de evolutieleer gewezen. Als alternatief wordt de theorie van het intelligent ontwerp (Intelligent Design) genoemd. Ik meen dat dit laatste een verheugende ontwikkeling is. Het model van intelligent ontwerp laat zich gemakkelijker met het bijbelse geloof in God als Schepper verbinden dan dat van evolutie. Evolutie stelt dat het ontstaan van het leven en van de mens puur een kwestie van toeval is.Tegelijkertijd is het bepaald niet zo dat de aanhangers van het model van het intelligent ontwerp allen uitgaan van het bijbelse getuigenis van de schepping. Van belang is te beseffen dat het aanvaarden van de schepping een zaak van geloof blijft. Veel meer dan wanneer vragen over hoe biologische processen verlopen beantwoord worden, raken we aan de grenzen van de wetenschap als het gaat om het ontstaan van het leven en van de mens.

Filosofen
In dit verband is het nuttig kennis te nemen van de gedachten van de zeventiende-eeuwse natuurkundige en apologeet Pascal. Enerzijds vertoont de schepping aanwijzingen van het werk van de Schepper, anderzijds zijn er zaken die daar minder eenvoudig mee te rijmen zijn. Dat heeft te maken, zo stelt Pascal, met het feit dat de schepping zoals wij haar nu zien een door de zondeval geschonden schepping is. „In de schepping in haar huidige gestalte komen we God als de verborgen God tegen. Wie rechtstreeks vanuit de schepping het bestaan van God wil bewijzen komt niet uit bij de God van Abraham, Izak en Jacob maar bij de god van filosofen en geleerden. Een dergelijk gebruik van de rede is ook strijdig met het bijbelse getuigenis aangaande de zondeval en de effecten daarvan op het menselijk verstand. Het mysterie van de erfzonde maakt ons de wijze van Gods aanwezigheid in de natuur en ons zicht daarop duidelijk.”

Schrift
„Wie de natuur op rechte wijze verstaat, ziet dat hij God mist. Voor dit rechte verstaan van de natuur hebben wij het getuigenis van de Schrift nodig. In het licht van de openbaring gaan we zowel de aanwezigheid als verborgenheid van God in de natuur verstaan. Ik voor mij geef toe dat op het moment dat de christelijke godsdienst dit beginsel dat de menselijke natuur verdorven is en haar plaats bij God verloren heeft, openbaart, je de ogen ervoor geopend worden om overal de tekenen van deze waarheid te zien, dat zij in alles, zowel in als buiten de mens, van een verloren God en een verdorven aard getuigt.”

Een volgend citaat uit Pascals ”Pensées” is van groot belang: „Want het is zeker dat degenen die in hun hart het levende geloof hebben, onmiddellijk zien dat al het bestaande uitsluitend het werk van die God is Die zij aanbidden. Maar wil men degenen bij wie dat licht is gedoofd en bij wie men het wil doen herleven (mensen die van het geloof en de genade verstoken zijn en die, wanneer zij met al hun inzicht alles naspeuren wat ze in de natuur waarnemen en wat hen misschien tot deze kennis brengt alleen maar op het duistere en onbegrijpelijke stuiten); wil men deze zeggen dat zij maar naar het geringste van de dingen om zich heen behoeven te kijken en zij zullen God daarin onverhuld en duidelijk ontdekken en hen als bewijs van dit grote, belangrijke feit op de loop van de maan en de planeten wijzen, en beweren het met zo’n argument voldoende te hebben aangetoond, dat betekent dat men hun een reden geeft aan te nemen dat de bewijzen voor onze godsdienst zeer zwak zijn; het verstand en de ervaring leren mij dat niets geschikter is om hun minachting ervoor op te wekken.

De Schrift, die van de dingen die over God gaan meer verstand heeft, spreekt daar anders over. Hij zegt integendeel dat God een verborgen God is, en dat Hij hen (de mensen), sinds de natuur verdorven geworden is, in een blindheid heeft gelaten waar zij alleen maar uit kunnen komen door Christus, buiten Wie ieder contact met God is uitgesloten. Nemo novit patrem nisi filius et cui filius voluit revelare.”

Ongeloof
Ongeloof is nooit een louter intellectuele zaak. Ongeloof draagt allereerst een moreel karakter. Om de God van Abraham, Izak en Jakob waarlijk te leren kennen dient een mens met zijn zondige levenspraktijken te breken en zijn eigen ellende te onderkennen. Wie rechtstreeks vanuit de schepping God wil bewijzen, komt of tot geen enkel bevredigend inzicht of tot een god tot wie een mens zonder Middelaar kan naderen.

Wie het bijbelse getuigenis aangaande de zondeval ernstig neemt, weet dat de rede het ontstaan van God niet kan bewijzen noch ontkennen. Wie werkelijke wijs is, erkent de beperkte reikwijdte van het verstand en laat het gevangennemen tot gehoorzaamheid aan Christus om zo te verstaan dat de dwaasheid van het kruis de hoogste wijsheid is.

voetnoot (u17(De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente in Elspeet.