Buitenland

Verkiezingen Egypte betekenen einde eenpartijstelsel

De eerste presidentsverkiezingen van Egypte zijn achter de rug. De officiële uitslagen worden zaterdag verwacht. Niemand twijfelt over de winnaar: president Mubarak.

Van onze correspondent
9 September 2005 11:14Gewijzigd op 14 November 2020 02:56

Opvallend was de aandacht die de koptische patriarch Shenouda III en sjeik Muhammad Tantawi op de dag van de verkiezingen kregen. De belangrijkste religieuze leiders van Egypte noemden het stemmen beiden „een religieuze plicht.” Vele Egyptenaren bleven echter thuis omdat ze bang waren voor onrust. Zaterdag wordt bekendgemaakt welk percentage van de 32 miljoen geregistreerde kiezers gestemd heeft.

De Egyptische media wijden nu uitgebreide analyses aan de verkiezingen. De verkiezingen zijn zonder noemenswaardige incidenten verlopen. Dat was wel anders tijdens de parlementsverkiezingen van 2000, toen journalisten en andere waarnemers bij de stemlokalen door aanhangers van sommige partijen werden aangevallen.

De onregelmatigheden die dit keer plaatsvonden waren veel onschuldiger. Zo stonden bij sommige stemlokalen tientallen jongeren in T-shirts met president Mubarak erop in een poging de stemmers nog op het laatste moment te beïnvloeden. Dat was in strijd met de regel dat er na 4 september geen campagne meer gevoerd mocht worden.

Ook andere politieke partijen hebben zich schuldig gemaakt aan overtreding van deze regel. Zo organiseerde Ayman Noer, leider van de Ghad-partij, nog op de dag van de verkiezingen een bijeenkomst en probeerde een groep journalisten toe te spreken. Dat werd op het laatste moment verhinderd.

In Egypte kan iemand alleen stemmen als hij of zij over een kieskaart beschikt. Als iemand die niet heeft kan hij er een bij de politie verkrijgen op vertoon van zijn identiteitsbewijs. Aan de hand hiervan maakt de regering per kiesdistrict lijsten, die bij de kieslokalen worden neergelegd. Kiezers moeten de kieskaart meenemen, die dan aan de hand van de kieslijsten wordt gecontroleerd.

Nadat hij zijn stem heeft uitgebracht moet de kiezer een vinger in watervaste inkt dopen om te voorkomen dat hij bij een andere kieslokaal opnieuw zal stemmen. In het verleden is het voorgekomen dat door fraude iemands naam op meerdere lijsten van meerdere districten voorkwam.

Toch verliep de procedure niet geheel vlekkeloos. De Nationaal Democratische Partij van Mubarak bleek op veel locaties al twee weken lang over de kieslijsten te beschikken, terwijl de andere partijen die lijsten pas op 3 september kregen. Daardoor is fraude niet uit te sluiten. Ook bleek in verschillende stemlokalen onvoldoende inkt aanwezig te zijn. Deze tekortkomingen zijn geen bewijzen voor fraude, maar betekenen wel dat de maatregelen tegen fraude niet zo goed gefunctioneerd hebben als de bedoeling was.

Rechters of juridische medewerkers van rechtbanken hielden de bijna 10.000 stemlokalen tijdens de verkiezingen in de gaten. Egyptenaren hebben veel vertrouwen in de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en zagen de aanwezigheid daarvan dus als een belangrijke garantie voor de betrouwbaarheid van de verkiezingen.

De landelijke verkiezingscommissie heeft tot enkele dagen voor de verkiezingen bezwaar gemaakt tegen waarnemers van mensenrechtenorganisaties en buitenlandse waarnemers. Daar is door mensenrechtenorganisaties fors tegen geprotesteerd, waarop hun waarnemers op het laatste moment toch nog werden toegelaten. Egyptes Nationale Comité voor Mensenrechten heeft een rapport over het verloop van de verkiezingen toegezegd.

Egyptenaren hebben veel bezwaren tegen buitenlandse waarnemers omdat dat in strijd met de Egyptische onafhankelijkheid zou zijn. Anderen, zoals de bekende mensenrechtenadvocate Mona Zulficar, betoogde echter dat buitenlandse waarnemers niet te vermijden zijn. Er zijn immers al veel buitenlandse journalisten die de verkiezingen volgen en zij vindt dat geen probleem. Vier Amerikaanse mensenrechtenorganisaties hebben vertegenwoordigers gestuurd.

Egyptische commentatoren vinden dat de Egyptische televisie haar tijd eerlijk over alle partijen in de verkiezingsstrijd heeft verdeeld, maar op veel dagbladen is behoorlijk wat kritiek. De nauw aan de overheid gelieerde kranten hebben volgens veel commentatoren bovenmatig veel aandacht aan de president gegeven. Enkele kleinere kranten zoals Midan en Al-Ahrar hebben voor de verkiezingen begonnen al fraude vastgesteld. Dat was wel erg voorbarig.

De verkiezingen zijn dan wel niet vlekkeloos verlopen maar duiden er wel op dat de dominantie van één enkele partij, die van de president, voorbij is. Men verwacht dat de president 85 procent van de stemmen zal halen, maar dat is minder dan de 95 procent die de president normaliter haalde bij de zogenoemde verkiezingsreferenda.

Het gerucht gaat dat Mubarak streeft naar twee of drie grote partijen. Dit betekent dat de nu grote Nationaal Democratische Partij van de president langzamerhand terrein zal moeten inleveren voor een of twee andere partijen.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer