Minister Bot van Buitenlandse Zaken verklaarde dat maandagmorgen in het Congrescentrum in Den Haag tijdens de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Vandaag is het zestig jaar geleden dat Japan capituleerde. Twee dagen later riep Soekarno de Indonesische republiek uit. Nederland is er echter lange tijd van uitgegaan dat Indonesië pas door de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 onafhankelijk werd.

„Al vele jaren wonen Nederlandse vertegenwoordigers de herdenking van de 17e augustus bij. Nu kom ik er namens het voltallige Nederlandse kabinet en ik zal het Indonesische volk uitleggen dat dit moet worden gezien als een erkenning van die datum”, zei Bot. Hij sprak de hoop uit dat de veteranen van de politionele acties, de Indische gemeenschap en de Molukkers het kabinet hierin zullen steunen. „Pas als je op de top van de berg achterom kijkt, zie je wat de kortste weg was. Achteraf zeggen we dat Nederland eind jaren ’40 meer militair geweld heeft toegepast dan nodig was.”

„Voor intensivering van de relatie tussen Nederland en Indonesië is het noodzakelijk dat we oud zeer uit de weg ruimen”, zei de minister, die vandaag naar de vroegere kolonie vertrok. „In contacten met Indonesië is kennis van het verleden onmisbaar, dat hebben Nederlandse zakenlieden ondervonden die er van een koude kermis thuiskwamen. We moeten durven toegeven dat de belangen van de Indonesische bevolking voor veel Nederlanders op de tweede plaats kwamen.”

Minister Bot zat zelf als kind in een jappenkamp, Tjideng. Toen zijn moeder naar het ziekenhuis moest, werd hij in een weeshuis opgenomen. „Daardoor was ik vroeg volwassen. Veel dingen verwerk je als kind gemakkelijk. We weten echter ook dat de oorlog niet veel langer had moeten duren, hoe verschrikkelijk de atoombommen voor Hiroshima en Nagasaki ook waren.”

De herdenkingsbijeenkomst maandagmorgen ging vooraf aan de jaarlijkse herdenking bij het Indisch Monument. De bijeenkomst werd opgeluisterd door het koor Booi Aboru Kariu Hualoi (BAKH) uit Sittard. Het zong twee Maleisische psalmen, waaronder een gebed om Gods bijstand.

Tegelijkertijd met de bijeenkomst in Den Haag was er een herdenking in Den Helder. Zondag werd de bevrijding van Nederlands-Indië herdacht bij het Indiëmonument in het Amstelveense Broersepark. Maandagmiddag was er in Indonesië een herdenking op ereveld Menteng Poeloe, waar een krans werd gelegd door de Nederlandse ambassade.

Tijdens de bijeenkomst in Den Haag zei voorzitter A. C. Folmer-de Kleijn van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 dat deze datum voor een groot deel van het Nederlandse volk geen betekenis heeft, maar dat dit des temeer het geval is voor degenen die de verschrikkingen van de Japanse overheersing meemaakten. „Onze oude generatie sprak er niet over, bang als ze waren ons ermee te belasten.”

Folmer sprak haar blijdschap uit over de vernieuwing van het zuiltje bij het Indisch Monument en over de plaatsing van een replica van het monument in Madurodam, „waardoor nog meer mensen kunnen kennisnemen van een onuitwisbare periode.”