Met de bolderkar naar de kerk
De muziekkapel aan de voet van de duinen in Zoutelande dient als informatiepaneel voor de toerist. Posters schreeuwen om aandacht. Een blauw-geel aanplakbiljet informeert over „Deutschsprachische Evangelische Urlaubsgottesdienste im Zoutelande.”
Hoogseizoen in Zeeland. Het bordje ”Zimmer frei” is bij de meeste huizen in Zoutelande verdwenen. Tientallen Duitsers hebben zich voor een vakantie in het Walcherse dorp gevestigd. Een bord bij de ingang van het dorp maakt duidelijk dat het een goede keus is: de Zeeuwse badplaats zou het „zonnigste strand van Nederland” hebben. De zon laat zich echter niet zien. Slechts een enkeling durft het aan om een duik in zee te nemen. Het grijze water en de grijze lucht worden aan de einder één.
Op een steenworp afstand van de muziekkapel staat de hervormde kerk. Volgens een legende zou Willibrord bij Zoutelande aan land zijn gegaan en er een put hebben gegraven. Of het waar is, weet niemand. Wel heeft de Britse monnik er in Zoutelande een verwijzing aan over gehouden: het Willibrordusplein. Aan het plein staat de hervormde Catharinakerk.
Gottesdienst
Het aanplakbiljet op de muziekkapel vermeldt dat de kerk op zondagavond Duits domein is. Om 19.00 uur belegt de Evangelische Kirche Deutschland (EKD) er een „Gottesdienst.” Voorganger is ds. Thomas Stockkamp. Sinds 1988 verzorgt de predikant uit de Duitse stad Krefeld in de zomer kerkdiensten in Zoutelande. „Misschien kom ik hier zo graag omdat ook Krefeld beweert ooit door Willibrord bezocht te zijn”, zegt ds. Stockkamp lachend.
Bij de organisatie krijgt de Duitse predikant hulp van „zuster Adriaanse.” Energiek zet de 80-jarige Zoutelandse zich in voor de Duitse kerkdienst. Vloeiend Duits spreekt ze niet. Dat hoeft ook niet omdat ds. Stockkamp inmiddels al aardig Nederlands spreekt. „En daarnaast kun je met z’n allen in verschillende talen danken”, zegt de krasse Zeeuwse.
Ds. Stockkamp is een van de tientallen Duitse voorgangers die overal in Europa zorg dragen voor het zielenheil van Duitse toeristen. De zendende organisatie is de Evangelische Kirche Deutschland. Voor hun werk krijgen de predikanten een kleine onkostenvergoeding. Ook in Nederland biedt de EKD Duitse toeristen de mogelijkheid een kerkdienst in hun eigen taal bij te wonen. Ds. Stockkamp gaat voor in Renesse en in Zoutelande. Collega’s van hem doen dat in andere vakantieplaatsen.
Bang dat hij hierdoor zelf geen vakantie heeft, is de predikant niet. „Vaak krijg ik juist door hier voor te gaan weer inspiratie, die ik kan gebruiken in Duitsland.” Thuis dient ds. Stockkamp in een „Evangelische Kirchengemeinde” van ongeveer 4900 leden. „Ze mogen echter niet allemaal komen. De kerk biedt maar plaats aan ongeveer 300 leden. Wij zijn een echte volkskerk.”
Egmond aan Zee
Het aantal kerkgangers in Zoutelande en in Renesse varieert. „Zondag waren er in Zouteland ongeveer elf mensen. Dat aantal groeit echter wel. Gemiddeld komen er ongeveer vijftig kerkgangers. Van wie het grootste deel Duitser is.”
Al sinds jaar en dag bezoeken ds. Stockkamp en zijn vrouw Nederland. Trots vertellen ze dat ze zich ook al een beetje Nederlander voelen. „We hebben niet voor niks allebei een oranje trui aan”, zegt de predikant glimlachend. „Het begon al als klein jongetje”, vertelt ds. Stockkamp. „Mijn vader was ook dominee. Tijdens het koffiedrinken met een Nederlandse predikant kwamen ze op het idee om een Nederlands-Duitse dienst te houden in Egmond aan zee. Dat was in die tijd bijzonder. Ik weet nog dat ik dat toen heel indrukwekkend vond.
Toen we getrouwd waren, kochten we een caravan. We houden van het vrije leven op de camping. Sinds jaar en dag zitten we al in Zeeland.”
Dat ds. Stockkamp uitgezonden is door de EKD betekent niet dat hij geen vakantie neemt. „Ik ga op de camping niet als een pastoraal medewerker rondlopen en kijken wie er problemen heeft. Sowieso ontvluchten de mensen problemen tijdens vakanties vaak. Toch heb ik soms goede gesprekken bij de caravan. Zo bleek pas dat iemand bij ons op de camping ernstige problemen in de familie had. Dan probeer je wel te helpen.”
Strand
De predikant erkent eerlijk dat hij bij mooi weer moet concurreren met het strand. „In Duitsland is het voor veel christenen namelijk geen probleem als je op zondag naar het strand gaat. Als toeristen toch nog de dienst bezoeken, zie je dat ze net van het strand komen. De haren zijn dan nog nat. Wel hebben de kerkgangers snel wat nettere kleding aangetrokken.”
Mevrouw Adriaanse weet zich slechts één geval te herinneren waarbij een toerist rechtstreeks van het strand naar de kerk ging. „De kinderen zaten in de bolderkar. Maar we sturen niemand weg.”