De meevaller kan de resterende maanden van dit jaar nog verder oplopen door de stijgende olieprijs, waaraan de gasprijs is gekoppeld. Hoe hoog die meevaller precies is, moet blijken uit nieuwe berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB).

De extra aardgasbaten komen in het zogeheten FES-fonds, waaruit investeringen in wegen en bruggen kunnen worden betaald. Via een boekhoudkundig trucje kan het geld eventueel ook voor andere doeleinden worden aangewend.

Het kabinet begint vrijdag met de laatste besprekingen over de rijksbegroting voor volgend jaar. De komende weken zal de ministerraad besluiten waar het extra geld naartoe gaat. Hoog op het wensenlijstje van kabinet en coalitie staan verbetering van de koopkracht van minima en extra geld voor de kinderopvang.

Volgens de huidige koopkrachtplaatjes komen met name ouderen met alleen AOW of een laag pensioen er volgend jaar bekaaid van af. Het CPB becijferde dit voorjaar dat alleenstaande minima er volgend jaar 1 procent op achteruit dreigen te gaan. Ingewijden verzekeren echter dat het kabinet er alles aan zal doen om hun koopkracht zodanig te verbeteren dat ze er in inkomen op vooruitgaan.

De middeninkomens kunnen profiteren van een hogere bijdrage voor kinderopvang. CDA, VVD en D66 dringen er bij het kabinet op aan daarvoor 150 tot 200 miljoen euro uit te trekken. De coalitie is ontevreden met de werking van het huidige systeem. Dat komt erop neer dat ouders een lagere bijdrage krijgen naarmate ze meer verdienen. Meer werken loont daarom niet altijd. In veel gevallen gaan gezinnen er juist op achteruit. „Dat is het tegengestelde van wat we met de wet beogen”, aldus CDA-kamerlid De Nerée.

Behalve meer geld van de overheid voor kinderopvang moeten ook werkgevers worden verplicht mee te betalen. In een kwart van de gevallen betalen werkgevers helemaal niets. Zij moeten eenderde van de kosten van kinderopvang op zich nemen, vinden CDA en D66.

De VVD loopt nog niet warm voor een verplichting. „Ik zeg niet dat het nooit moet gebeuren, omdat ook de VVD ontevreden is over het aantal CAO’s waarin dit goed geregeld is”, zegt VVD’er Blok. „Maar het is onjuist de verantwoordelijkheid alleen bij werkgevers te leggen. Ook vakbonden moeten wat doen. Zij vragen liever geld voor een VUT-regeling dan voor kinderopvang.”

In april besteedde het kabinet ook al extra aardgasbaten aan nieuwe uitgaven. Toen ging, als uitvloeisel van het zogeheten paasakkoord, meer dan een miljard euro naar onder meer onderzoek en onderwijs.