Het klassieke recht ziet straf als rechtvaardige vergelding van een misdrijf. Vooral sedert de eerste helft van de vorige eeuw kregen de persoon van de dader en diens resocialisatie een meer centrale rol. Straf fungeerde mede als mogelijkheid tot verbetering. Sinds de jaren ’70 wint de gedachte van vergelding als rechtvaardigingsgrond voor straf weer terrein. Natuurlijk is bij straf nog een andere kwestie van belang. Door het criminele feit ontstaan onlust en wraakgevoelens in de gemeenschap. Strenge straf brengt zulke emoties veelal tot bedaren.Of de straf voor Mohammed B. -hij pleegde de moord op Theo van Gogh- spoort met de geschetste bedoeling blijft de vraag. De rechter gaf hem levenslang. Dat zou voor iemand van 27 jaar een vreselijke, geestdodende wetenschap moeten zijn. Maar de man van Marokkaanse afkomst beleeft het vonnis niet als welverdiende vergelding. Met welbehagen zat hij er op te wachten. Hij wil zijn leven geven voor Allah. En hij weet zich totaal niet schuldig. Ondertussen zullen ook de emotionele haatgevoelens van de gemeenschap blijven leven. Mohammed B. trekt immers de aandacht als verdacht van deelname aan het terreurwerk van de Hofstadgroep.

De Evangelische Omroep steunt een oproep van een lezer van het programmablad Visie die voorbede vraagt voor Mohammed B. Via bekering zou de moordenaar tot geloof in de Heere Jezus Christus kunnen komen. „Tot een getuigenis van velen.” Veel landelijke media besteden aandacht aan de oproep. Juist zo blijkt hoe talloze Nederlanders een grondige afkeer hebben van de man. Weinigen steunen de oproep tot voorbede.

De veroordeelde liet zich niet verdedigen voor de rechter. Hij gaat ook niet in hoger beroep. Die besluiten blijken evenmin ingegeven door schuldgevoel. De simpele reden erachter is dat hij de rechtbank niet erkent. Orthodoxe calvinisten erkennen de overheid wel, ook als deze Gods geboden met voeten treedt. Maar fundamentalistische moslims erkennen -afhankelijk van de aard van hun opvattingen- slechts de sharia, de islamitische wet.

Het feit dat de veroordeelde niet in beroep gaat, is meer dan een aardige bijkomstigheid. Hij ziet kans zichzelf voor islamieten tot martelaar te maken. Op bijbelse grond verdient een moordenaar de doodstraf. Waar de overheid de rechter de mogelijkheid ontneemt deze straf uit te spreken, creëert zij risico’s. Als Allah plotseling zou ’openbaren’ dat er nog werk is voor de veroordeelde, kan dat een reden vormen voor zijn geestverwanten om te proberen hem vrij te krijgen. Niet via de legale weg. Desnoods via aanslagen of iets dergelijks.

In de publieke opinie zit ten aanzien van de doodstraf beweging. In 2001 bleek dat bijna de helft van de moslims in ons land volledig begrip toonde voor de terroristische aanslagen in New York en Washington. Bij die wetenschap bekende columnist Max Pam in NRC Handelsblad dat zijn opinie was veranderd ten gunste van de doodstraf. Het groeiend terrorisme met alle brute moorden van dien zou moeten leiden tot nieuwe bezinning op de doodstraf?

Er rest een vraag. Naar aanleiding van de oproep van de EO. Kan God Mohammed B. nog bekeren? Daar hoeft geen twijfel over te bestaan. Voor de Almachtige is niets te wonderlijk. Maar als God dat wonder zou doen, betekent het niet dat de moordenaar z’n door de aardse rechter opgelegde, verdiende straf zou moeten proberen te ontlopen. Op Golgotha valt een voorbeeld te vinden. De gekruisigde moordenaar erkent juist de rechtmatigheid van het vonnis: „Wij toch rechtvaardig, want wij ontvangen straf, waardig hetgeen wij gedaan hebben.” De gedachte dat bekering van Mohammed B. zijn invrijheidstelling tot gevolg zou moeten hebben, klopt niet. Dat is niet onbarmhartig. Het is recht.