Buitenland

Koning Fahd (1923-2005)

Koning Fahd werd in het Westen wel gezien als een gematigde hervormer en een man die stabiliteit in het altijd roerige Midden-Oosten bracht. Fahd bin Abdul Aziz al-Saud, de maandag overleden heerser van Saudi-Arabië, was een trouw bondgenoot van de Verenigde Staten.

Buitenlandredactie
1 August 2005 11:32Gewijzigd op 14 November 2020 02:48
<center> Koning Fahd </center>
<center> Koning Fahd </center>

Fahd werd in 1923 geboren als oudste van zeven zonen van koning Abdul Aziz bin Abd al-Rahman bin Faisal al-Saud, de grondlegger van Saudi-Arabië, en diens favoriete vrouw Hussa bin Ahmed al-Sudairi. In totaal had zijn vader 45 zonen.

In zijn jeugd had Fahd de reputatie van ”playboy”, die hield van drank, vrouwen en gokken. In één nacht zou hij eens meer dan 6 miljoen dollar hebben verloren in een speelhuis in Monte Carlo.

Rustiger werd hij toen hij in de jaren vijftig bestuursfuncties kreeg vanuit het Saudische huis. In 1953 werd hij minister van Onderwijs. Na de dood van zijn vader in 1953 was hij, na zijn halfbroers Saud, Faisal en Khalid, de vierde in de lijn van troonsopvolging. Na de moord op koning Faisal in 1975 werd Fahd tot kroonprins benoemd, waarna hij in 1982 koning Khalid opvolgde.

Fahd deed aan het begin van zijn regeerperiode meer dan zijn voorgangers van zich spreken in de internationale politiek, met name die in het Midden-Oosten. Zo maakte hij zich binnen de Arabische Liga sterk voor een oplossing voor de burgeroorlog in Libanon (1975-1990). In de Saudische stad Taif kwamen in 1989 de strijdende partijen voor vredesbesprekingen bijeen. Ook voor de oplossing van het Palestijns-Israëlische conflict droeg hij voorstellen aan.

Saudi-Arabië bevat de grootste oliereserves van de wereld. Vooral in de jaren ’70 vloeiden de petrodollars het land binnen. Er gingen in die tijd grapjes dat nieuwe Cadillacs werden vervangen zodra de asbakken vol zaten.

Het koninkrijk verkeerde bij Fahds aantreden in bijzonder onrustig vaarwater. Het sjiitische Iran leek de overhand te krijgen in de eerste Golfoorlog tegen Irak. Teheran stookte de sjiitische minderheid in Saudi-Arabië op tegen de soennitische machthebbers in Riyad. Samen met Koeweit en andere golfstaten pompten de Saudiërs miljarden dollars in Irak om het regime van Saddam Hussein te redden.

In 1990 moest de ”hoeder van de heilige steden Mekka en Medina”, zoals Fahd zich sinds 1986 mocht noemen, een half miljoen westerse soldaten toelaten op zijn grondgebied. Zij moesten zijn troon verdedigen tegen diezelfde Saddam Hussein, die in augustus buurland Koeweit was binnengevallen.

Fahds beslissing om een alliantie aan te gaan met de Verenigde Staten was bepalend voor de houding van andere Arabische landen in de Golfoorlog. In eigen land leidde het besluit echter tot felle kritiek. Veel Saudi’s zijn fel tegen de VS. De meerderheid van de vliegtuigkapers op 11 september 2001 in de VS waren waarschijnlijk Saudi’s. Ook Osama bin Laden is in Fahds koninkrijk geboren.

Interne en externe druk dwongen de koning na de Golfoorlog tot het invoeren van een klein aantal politieke hervormingen, zoals het stemrecht voor vrouwen.

Er kwamen een nieuwe grondwet en een gereorganiseerd opvolgingsbeleid. Fahd benoemde een zestig man sterke adviesraad en verving vijftien ministers door in de VS opgeleide technocraten. Genadeloos oordeelde het gezaghebbende Britse weekblad The Economist echter dat de hervormingen geenszins de vermeende eerste stap op weg naar democratisering waren, doch slechts een „illusie van verandering” om de critici tevreden te stellen.

Het vermogen van Fahd werd in 2004 door het blad Forbes geschat op 25 miljard dollar, waarmee hij de rijkste heerser ter wereld zou zijn geweest. Hij heeft zijn hele leven in grote luxe geleefd. Zo bezat hij een kasteeltje aan de Franse Rivièra, een groot privé-vliegtuig en twee jachten, waarmee hij soms maandenlang op de Middellandse Zee voer om vaak aan te meren in het Spaanse Marbella. Ook zou hij diverse keren zijn getrouwd, maar alleen een kleine kring van mensen zou weten hoe vaak precies.

In november 1995 werd de koning geveld door een beroerte. Het land wordt sindsdien bestuurd door zijn halfbroer Abdullah, de laatste van Al-Sauds zonen in de directe lijn van de opvolging. Desondanks kon geen belangrijke beslissing in de Saudische hoofdstad worden genomen zonder de toestemming van Fahd. Hij laat drie vrouwen, acht zoons en vijf dochters achter.

Hoewel sommigen Saoedi-Arabië bestempelden als ’woestijndemocratie’, bleek vooral voor en tijdens de Tweede Golfoorlog in 1991 hoe autoritair het land werd bestuurd. In het kielzog van de Amerikaanse troepenmacht trokken circa 1500 journalisten het land binnen. De censor kon de druk niet aan en een scala aan verhalen over Saoedi-Arabië vloeide het land uit.

Over seksueel misbruik van Aziatische dienstmeisjes bijvoorbeeld, of de abominabele respectering van de mensenrechten. Over de alom aanwezige religieuze politie, vrouwen die geen auto mogen rijden en openbare executies. En natuurlijk over het rijke alcoholgebruik binnen de koninklijke familie in een land waar anderen hiervoor met stokslagen worden bestraft.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer