Alles wordt professioneel opgenomen. Regiseur Piet Compaan: „Het is erg mooi om te zien dat doven met hun eigen creativiteit werken aan dit unieke evangelisatieproject voor doven.”

Sinds dinsdag is een groep Wit-Russische en Nederlandse doven neergestreken in Heilig Landstichting. Zes dagen lang dient het plaatselijke Bijbels Openluchtmuseum als decor voor een speciale gebarentaalfilm in de Nederlandse en Wit-Russische gebarentaal. De film gaat over het leven van de apostel Paulus.

De nagemaakte bijbelse plaatsen in het museum zijn zeer geschikt voor dit project. Gisteren is Stéfanus gestenigd buiten het dorpje Beth Juda. Vandaag moet Paulus zich verantwoorden voor Demétrius en zijn vakgenoten. De trappen van de ambtswoning van Pilatus dienen als decor.

Organisator en regiseur is Piet Compaan. Als onderwijskundig medewerker is hij voor de gereformeerd vrijgemaakte vereniging Dit Koningskind als godsdienstdocent gedetacheerd bij de Guyot-dovenschool in het Groningse Haren. Vol enthousiasme praat de Zuidhorner over het nieuwe project. „De reacties op de vorige gebarentaalfilm, die we een aantal jaren geleden hebben gemaakt, waren erg bemoedigend en stimulerend. Dit jaar hebben we besloten een nieuwe film op te nemen, over het leven van de apostel Paulus.”

Kerkverlating
Het doel van de film is doven te bereiken met het Evangelie. Compaan: „De kerkverlating onder doven is groot. De Bijbel was tot zo’n vijftien jaar geleden voor de meeste doven een gesloten boek omdat zij meestal ook niet goed kunnen lezen. Met dit project krijgen de doven een gedeelte van de Bijbel in hun eigen taal: de gebarentaal. Veel mensen zijn de mening toegedaan dat de gebarentaal geen eigen taal is. Toch heeft het een eigen grammatica en lexicon. Met deze film hopen we dat dat vooroordeel doorbroken wordt. Een dove kan in principe met gebarentaal alles uitleggen wat hij wil.”

In de schaduw van de zuilengalerij die de villa van Pilatus omringt, wacht Fred Schoon (27) op het moment dat hij voor de camera zijn verhaal mag houden. Vanwege een hersenvliesontsteking in zijn jeugd is het gehoor van Fred sterk aangetast. „Daardoor voel ik me meer thuis in de dovenwereld dan in de horende wereld.” Wanneer je goed articuleert en met voldoende volume spreekt, brengt communicatie met Fred weinig problemen met zich mee.

De collega van Compaan aan de Guyot-school is erg te spreken over het project. Beide duimen gaan omhoog. „Ik weet uit eigen ervaring dat lezen moeilijk is voor een dove. Het is dan erg fijn dat je mee mag helpen om het Evangelie in de eigen taal door te geven aan andere doven. Ook de sfeer is erg goed. We verblijven in een boerderij hier vlakbij. ’s Avonds hebben we bijbelstudie en doen we aan ontspanning.”

Echt gespannen is de groepsleerkracht niet. „Ik heb voldoende geoefend, maar ook niet te veel, anders blokkeer ik straks. Net heb ik even een rondje gelopen om m’n zenuwen de baas te blijven.”

Overtuigend
Communicatie met de Wit-Russen gaat volgens Fred prima. „Wij doven voelen elkaar beter aan dan horenden. Ook lijken veel gebaren op elkaar.”

Eenmaal voor de camera is er van een black-out bij Fred geen sprake. Invoelend en overtuigend vertelt hij het verhaal van Paulus en Demétrius, de zilversmid. Doventolk Feije Terpstra controleert of het verhaal goed op de band komt. Eén gedeelte moet overnieuw. Feije: „De hand van Fred kwam even buiten beeld. Voor doven is de hand de mond. Daarmee spreken zij. Een niet zichtbare hand komt op hetzelfde neer als het inslikken van woorden.”

Van een afstandje kijkt Irina Mosjazjina toe. Met een bekertje koffie in de hand komt ze langzaam weer op adem. Zojuist heeft ze in de Wit-Russiche gebarentaal het verhaal van Paulus vertelt. Aan het begin van de opname voelde de 31-jarige tandtechnicus zich een beetje onzeker. „Tijdens de repetities ging alles goed, maar tijdens de opname spelen ook andere dingen mee, zoals het weer en spanning.”

Een gesprek voeren met Irina is lastig. Sarkis Adijan, een tolk, vertaalt de vraag in het Russisch. De doventolk, Natalja Welitsjko, vertaalt het vervolgens in de Wit-Russiche gebarentaal. Irina formuleert een antwoord en via de twee schakels wordt het duidelijk wat ze zegt. „Mijn belangrijkste doel is het Evangelie van Jezus te verspreiden onder doven in Wit-Rusland.”

Het leven van een dove in Wit-Rusland is volgens Irina moeilijk. „Er is grote sociale ongelijkheid. Zo was het voor mij erg moeilijk om te studeren en vervolgens een baan te vinden. Gelukkig zijn de mensen in de kerk wel begripvol en word ik als volwaardig aangezien.”

Zendingsreis
Volgens regisseur Piet Compaan, zelf vader van drie dove kinderen, is er tijdens de opnames veel afhankelijk van het weer. „Vorige week maakten we opnames bij het Lauwersmeer in Noord-Groningen. Het ging over de zendingsreis van Paulus, dus dan is water mooi als decor. Echt vlotten wilde het toen echter niet. Het waaide zo hard dat een van de Wit-Russische medewerkers onder het filmen letterlijk begon te wankelen. Ook waren de vingers van een meisje verkleumd, zodat ze niet kon vertellen. Nu is het precies andersom. Erg warm. Maar gelukkig liggen we nog wel op schema.”

Volgende week moet het project afgerond zijn. De Wit-Russen kunnen de video dan direct meenemen naar huis. In Nederland verschijnt de film op dvd. Compaan verwacht er in eerste instantie zo’n 250 te verkopen. De kosten van het project bedragen duizenden euro’s. Sponsors zijn het Nederlands Bijbelgenootschap, Kinderpostzegels en de Guyot-Effathagroep.