Geen Gouwenaar die weet waar het MuseumgoudA staat. De oude naam, het Catharina Gasthuis, roept heel wat meer herkenning op. „Buitenlanders kunnen die naam niet uitspreken, vandaar een nieuwe naam,” aldus Tjan. MuseumgoudA staat in de schaduw van de beroemde Sint-Jan en krijgt daardoor nogal wat toeristen over de vloer.

In de Gasthuiszaal is het rustig. Waar in de Middeleeuwen de bedden van zieke gasten stonden, loopt nu een enkele bezoeker langs een mengelmoes van museumstukken die jarenlang ongebruikt in de depots stonden. In de hoek staat een koorbank waarin in vroeger tijd de geestelijken stonden te zingen. Aan de wand hangt een aantal levensgrote schilderijen van ene heer van Persyn en zijn echtgenote. In een vitrine staan drie dozen vol met pijpenkoppen.

Directeur Tjan demonstreert een rokersstoel uit de negentiende eeuw. Hij gaat er achterstevoren op zitten, klapt de leuning open en neemt een pijpje uit het bakje dat onder de leuning zit. „Zo kon de roker genoeglijk leunend zijn pijpje roken.” De ruim honderd voorwerpen op de vrijdag geopende tentoonstelling zijn volgens Tjan een dwarsdoorsnede van de stukken die het museum kwijt wil.

De reden voor de opruiming is vooral ruimtegebrek. In de afgelopen 130 jaar is de collectie van MuseumgoudA gegroeid tot bijna 36.000 voorwerpen. Daarvan zijn er slechts 3830 (11 procent) voor het publiek zichtbaar. De overige 32.000 stukken zijn opgeslagen in de 21 verschillende depots van het museum. Die zijn overvol, waardoor de medewerkers van het museum niet overal bij kunnen.

Door de „onderkant van de collectie” af te stoten hoopt Tjan meer financiën en ruimte te krijgen voor de hoofdcollecties: Gouds plateel (aardewerk), altaarstukken en hedendaagse kunst.

Normaal willen musea stukken van slechte kwaliteit nog wel eens weggooien, maar Tjan vindt dat jammer. „Je moet bedenken dat we veel van die voorwerpen hebben gekregen uit legaten. Stel je voor dat familieleden informeren waar die spullen gebleven zijn - en je hebt ze weggegooid. Wij bieden mensen die hun familievoorwerpen terug willen hebben daartoe de kans.”

Tegelijkertijd krijgen andere musea drie maanden de gelegenheid voorwerpen „om niet” over te nemen. Tjan: „Ik ben vanmorgen al door drie collega’s gebeld. Het Tabaksmuseum in Delft heeft belangstelling voor de verzameling buitenlandse pijpen en de duizenden pijpenkoppen. De Oude Kerk in Amsterdam wil haar sacristiekamers inrichten met onze meubels en de Oudheidskamer in Reeuwijk neemt onze schoolattributen over.”

Volgens Tjan is het Goudse museum het eerste dat op zo’n transparante manier te werk gaat. „Bij de meeste musea verdwijnen de slechte stukken via de achterdeur. Wij gebruiken de voordeur, waardoor de voorwerpen op de plek komen waar ze horen.” Tjan hoopt dat het Goudse initiatief leidt tot een ruilhandel tussen alle musea in Nederland. „Het zou toch prachtig zijn als al het Goudse plateel hier in Gouda lag? Dat is ook veel duidelijker voor toeristen.”

Na de musea zijn de particulieren aan de beurt. Veilinghuis Sotheby’s komt kijken welke overgebleven stukken nog te verhandelen zijn. Die worden op een veiling aangeboden. De opbrengst gaat naar de aankoopkas.

De laatste stap volgt in december. De ’rommel’ die dan nog over is, wordt verloot onder belangstellenden. Toch stonden er vrijdagmorgen al bezoekers voor de deur die dachten de slag van hun leven te kunnen slaan. Zo ook familie De Vries uit Roosendaal. „We waren al voor tien uur bij het museum, omdat we dachten dat het druk zou worden. Maar we begrijpen nu pas dat we tot december moeten wachten. Misschien maken we dan kans op zo’n mooi negentiende-eeuws schilderij.”