Ds. J. Niesing, hervormd predikant te Kootwijkerbroek, vertolkte de gevoelens van de ongeveer 120 aanwezigen, voor het merendeel boeren die vorig jaar al hun dieren kwijtraakten doordat Den Haag en Brussel gelastten preventief te ruimen om de uitbreiding van de besmettelijke veeziekte een halt toe te roepen. Zij waren donderdagavond naar Zwolle gekomen voor een hoorzitting die was belegd door een delegatie uit het Europees Parlement.

Op waardige en indrukwekkende wijze werd door een reeks van sprekers teruggeblikt op de dramatische gebeurtenissen. In de bijdragen aan de discussie trilden de emoties en de spanningen nog volop na. En voorts klonk in alle verhalen onbegrip en woede door over vooral het optreden van de overheid en over het in EU-verband gehanteerde non-vaccinatiebeginsel.

Het EP installeerde in januari een tijdelijke commissie. Die heeft als opdracht onderzoek te verrichten naar de uitbraak van mond- en klauwzeer in diverse landen van de Unie en naar alle omstandigheden daaromheen. Nederlandse afgevaardigden die er zitting in hebben zijn Maat (CDA), Mulder (VVD), De Roo (GroenLinks) en Van Dam (ChristenUnie-SGP).

De volksvertegenwoordigers zullen in de herfst rapporteren en aanbevelingen uitbrengen aan de Europese Commissie en aan de ministers van de lidstaten. Er liggen met name drie vragen op hun bordje: hoe een herhaling in de toekomst vermijden, wat te doen als het toch weer gebeurt en hoe betalen we zo’n ramp?

De europarlementariërs zijn momenteel voor een driedaags werkbezoek in Nederland. Zij kijken rond op boerderijen en praten met tal van mensen, onder wie getroffenen, deskundigen, hulpverleners en bestuurders. Vrijdagmorgen waren zij op het raadhuis van Epe, vanmiddag bij het Instituut voor Dierhouderij en Diergezondheid in Lelystad. Vrijdagavond is er in Leeuwarden en zaterdag in Dokkum een openbare vergadering.

In Zwolle vielen donderdagavond veel verwijten te beluisteren. „Na de ruiming zijn we compleet aan ons lot overgelaten. De behandeling vanuit het ministerie van Landbouw was onmenselijk”, aldus veehouder Beltman. „Het beleid kenmerkte zich door chaos, de communicatie schoot ernstig tekort”, concludeerde Evert-Jan Aalpoel van een destijds gevormd actiecomité.

L. Jansen van de Stichting Onderzoek MKZ stelde vast dat er onzorgvuldige procedures zijn gevolgd. „De bestrijding kan hebben bijgedragen tot de verspreiding”, opperde hij. De AID had er volgens zijn waarneming geen oog voor dat de screenings- en ruimingsteams mogelijk het virus transporteerden.

Veel verontwaardiging verder over de kortingen die Den Haag heeft opgelegd bij het vergoeden van de schade. „Voor soms kleine fouten in de ingewikkelde bedrijfsadministratie zijn bedragen ingehouden die de 500.000 euro overtreffen”, vertelde burgemeester L. Eland van Epe. „Welke misdaad moet je plegen om zo’n boete te krijgen”, vroeg ds. Niesing zich af.

De predikant benadrukte dat de manier van de vaststelling van de mkz en de aanpak bij de bestrijding ervan meer onrust hebben veroorzaakt en meer wonden hebben geslagen dan de ziekte zelf. Hij stond ook stil bij de ethische aspecten: „De verheffing van het economisch denken is een gevaar voor mens en dier. Levende wezens zijn verlaagd tot dingen en producten. Dat druist in tegen onze roeping om rentmeester te zijn.”

Voorzitter J. Roemaat van de Gewestelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (GLTO) schetste zijn visie op hoe te handelen bij een nieuwe epidemie. Zo snel mogelijk beginnen met enten, liefst binnen 24 uur, vindt hij. De dan beschermde dieren mogen blijven leven. Ruimen vindt alleen plaats op de besmette bedrijven. Na drie weken volgt een grondige screening van het betrokken gebied. Daarvoor zijn testen beschikbaar die een onderscheid maken tussen enerzijds geënt en gezond vee en anderzijds geënte beesten die het virus nog meedragen. Alleen die laatste groep wordt geruimd.

„Het moet anders en het kan anders. Maar de politieke wil is nodig om moderne technieken toe te passen en geciviliseerd met deze problematiek om te gaan”, verklaarde Roemaat aan het adres van de politici.

Een mevrouw hield hen aan het einde van de avond voor: „Uw expeditie naar het noorden is pas geslaagd als het non-vaccinatiebeleid en de kortingen van de baan zijn.” De zaal reageerde met een instemmend applaus.

De rapporteur van de commissie, de Duitser Kreissl-Dörfler, waarschuwde echter voor te hooggespannen verwachtingen ten aanzien van het eerstgenoemde punt. „We moeten ook luisteren naar boeren en hun organisaties in de overige landen en die denken soms heel anders over het opheffen van het vaccinatieverbod.”