Berichten over de Amerikaanse verwerkende industrie die beter waren dan verwacht, deden de dollar vorige week flink in waarde stijgen. Voor het eerst in dertien maanden daalde de euro hierdoor tot onder de 1,20 dollar. Maandag werd zelfs de grens van 1,19 dollar doorbroken. Hoewel de euro na de aanslagen in Londen van donderdag aanvankelijk tot boven de 1,20 dollar steeg, daalde de euro daarna toch weer fors.

De waardestijging van de dollar is opmerkelijk. Hoewel de euro direct na introductie -in 1999 tegen een koers van 1,17 dollar- daalde tot een dieptepunt tegenover de Amerikaanse munt van 0,823 dollar in 2001, zakte de dollar de laatste jaren steeds verder weg. Eind vorig jaar bereikte de euro met een waarde van 1,36 dollar nog een historisch hoogtepunt.

„De relatieve stijging van de dollar hangt samen met een combinatie van factoren”, stelt Fortis-econoom E. de Groot. „De Amerikaanse economie presteert beter dan verwacht en toont verrassend goede cijfers. Waar Europees groeiherstel vooralsnog op zich laat wachten, zet de groei in de VS blijkbaar door.”

Bovendien vertolkt de huidige euro-dollarkoers de veranderde internationale verhoudingen op het rentefront, meent De Groot. „Zowel de korte- als de langetermijnrente ligt in de VS hoger dan in Europa. Investeerders die hun geld beleggen op de plek waar het de meeste rente oplevert, weten de VS hierdoor weer te vinden. Met als gevolg dat de dollarkoers stijgt.”

De Groot ziet het renteverschil tussen Europa en de VS voorlopig eerder groter dan kleiner worden. „Hier wordt niet eens aan een renteverhoging gedacht. Vanwege de slechte economische situatie speculeert men zelfs eerder op een daling van de Europese rente. De Fed (het Amerikaanse stelsel van centrale banken, MtB) verhoogde de rente onlangs echter voor de negende maal op rij. Bovendien gaf ze aan dat aan deze stapsgewijze verhoging voorlopig geen einde komt.”

Hoewel de dalende trend van de euro grotendeels te verklaren valt, trokken recente gebeurtenissen de munt wel erg hard naar beneden, zegt econoom B. Burger van effectenbank Stroeve. „Het vertrouwen in de Europese Unie heeft door het Franse en het Nederlandse nee tegen de Europese grondwet een forse deuk opgelopen. Ook het politiek gekrakeel tussen rekkelijken en preciezen over de begrotingsregels van het Europees stabiliteitspact doen de eurokoers geen goed.”

Waar de markt tot voor kort een duidelijk negatief sentiment tegenover de dollar vertoonde, lijkt Europa nu het zwarte schaap. De Groot: „Er is een complete draai gemaakt. Enkele maanden geleden waren de ogen nog gericht op de tekorten op de Amerikaanse overheidsbegroting en de handelsbalans. Deze kwestie speelt nog steeds wel, maar inmiddels duidelijk op de achtergrond.”

De Europese economie profiteert op dit moment van de lagere eurokoers, een goedkope munt bevordert immers de export. Toch zijn er ook nadelen verbonden aan een goedkopere euro, stelt Burger. „De import in de eurozone wordt duurder. Met name het duurder worden van olie, dat in dollars wordt afgerekend, komt nu dubbel zo hard aan. Tot nu toe viel het effect van stijgende olieprijs op de Europese economie mee, omdat ook de waarde van de euro toenam.”

Op korte termijn overheersen echter de voordelen voor de Europese economie, stellen beide economen. De vreugde zal echter van korte duur zijn, voorspelt Burger. „Op de wat langere termijn verwachten we dat de dollar ten opzichte van de euro zal wegzakken. De tekorten waarmee de Amerikanen kampen zijn gewoonweg niet houdbaar. Bovendien leven Amerikanen op de pof. De besparingen van consumenten bevinden zich op een historisch ongekend laag niveau. Er wordt te weinig gespaard om de economie in de VS te ondersteunen. Samen met de tekorten zal dit de koers van de dollar drukken.”

De Groot ziet dit anders. Volgens hem zullen de hoge Amerikaanse tekorten inderdaad leiden tot een daling van de dollar, maar dan vooral ten opzichte van Aziatische valuta en niet tegenover de euro. „Een land als China financiert het Amerikaanse tekort. Of Peking dat blijft doen is de vraag, maar dat is vooral een bilaterale kwestie tussen China en de VS. De verhouding tussen Europa en de Amerikanen heeft hier weinig mee van doen.”

In tegenstelling tot Burger verwacht de Fortis-econoom dat de euro op termijn verder zal verzwakken. „Wij zien een langetermijnevenwicht ontstaan van zo’n 1,15 dollar. Op korte termijn zal de euro wellicht iets kunnen aantrekken, omdat het negatieve sentiment misschien wat te ver is doorgeschoten. Maar op langere termijn zijn wij dollarpositief.”