Eenvoudiger catechismus voor Rooms-katholieken
„Wanneer mag de burger ongehoorzaam zijn aan de burgerlijke autoriteiten? Als de wetten ingaan tegen de morele orde. Men moet eerder God dan de mensen gehoorzamen.”
Het is een van de paragrafen uit het ”Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk”, dat vanmorgen door paus Benedictus XVI tijdens een mis in het apostolisch paleis is gepresenteerd.
Het compendium -het woord zegt het al- vat de catechismus samen. Deze stamt in zijn definitieve versie uit 1997 en houdt de rooms-katholieke leer in. De catechismus vormt in deze kerk dé methode om te catechiseren.
De ongeveer 800 bladzijden dikke catechismus is echter niet eenvoudig te raadplegen. Het is lastig om wat op te zoeken. De opstellers gaan nogal diep in op allerlei zaken in gevallen waarbij soms alleen een ondubbelzinnig antwoord is gewenst. Er staan veel verwijzingen in. Voor wie snel wat wil weten of voor mensen die niet gewend zijn zoekend te lezen, is de catechismus een kluif.
Om hieraan wat te doen, beloofde paus Johannes Paulus II in 2002 aan deelnemers van een internationaal catechetisch congres dat er een bondige versie van de catechismus zou komen. Een jaar later werd een redactiecommissie samengesteld met als voorzitter de huidige paus Joseph Ratzinger, het toenmalige hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer.
Een jaar kostte het om tot een basistekst te komen, een jaar ging voorbij door de tekst voor te leggen aan allerlei kardinalen, bisschoppen en anderen die er hun commentaar op konden leveren.
Het vanmorgen gepresenteerde compendium kwam in het Italiaans uit in twee versies: een eenvoudige pocketuitgave en een luxere, met dertig prenten geïllustreerde uitgave. De tekst wordt binnenkort overgezet in andere talen.
Voor het compendium is teruggegrepen naar de vraag- en antwoordvorm die in zwang kwam ten tijde van paus Pius X (1903-1914). De vragen en de antwoorden zijn heel bondig en glashelder. Als bijvoorbeeld de vraag wordt gesteld: „Waarom moet de samenleving het embryo beschermen?” dan luidt het antwoord: „Wegens het onvervreemdbare recht op leven van elk mens vanaf het moment van zijn bevruchting. Anders wordt de fundering van een rechtsstaat aangetast.”
Dezelfde woorden staan in paragraaf 2378 van de catechismus, waar dieper op de stof wordt ingegaan. Daar is ook te zien dat dit idee mede gestoeld is op Donum vitae, de instructie uit 1987 die geschreven werd door het departement dat Ratzinger aanvoerde.
Ook in die zin heeft de paus onwillekeurig zijn stempel gezet op het compendium. In het compendium is trouwens ook gesneden in argumentaties en redeneringen. Daarom geen verwijzingen naar Vaticaanse bronnen en bijbelteksten. Juist om het beknopt te houden en om het geschikt te houden voor het uit het hoofd leren van de tekst.