Al drie jaar lang vragen vier VN-onderzoekers toegelaten te worden tot gevangenen op de Amerikaanse basis Guantanamo Bay in Cuba, maar Washington heeft nog steeds geen antwoord gegeven.

De onderzoekers werken in opdracht van de Mensenrechtencommissie van de VN in Genève. Het viertal wil de situatie op Guantanamo Bay en op andere faciliteiten in Irak en Afghanistan onderzoeken vanwege „voortdurende en geloofwaardige berichten over het martelen van gevangenen.”

„Op een gegeven moment zou je de geloofwaardige beschuldigingen bijna als bewezen moeten beschouwen, nu de Amerikaanse autoriteiten met geen enkele verklaring komen”, aldus de Oostenrijkse professor Manfred Nowak, een van de vier onderzoekers.

Brooks Robinson, woordvoerster van de Amerikaanse VN-missie, zegt dat het verzoek van de onderzoekers uitgebreid bekeken wordt door de Amerikaanse autoriteiten. Dat is de reden waarom zij volgens hem nog geen antwoord hebben gekregen.

De Algerijnse rechter Leila Zerrougui wil echter niet langer wachten. „Wij hebben nu lang genoeg gewacht. Als wij onze geloofwaardigheid niet willen ondermijnen moeten wij nu met ons onderzoek beginnen”, aldus Zerrougui. De vier onderzoekers willen de situatie in de Amerikaanse gevangenkampen het liefst met eigen ogen aanschouwen.

Als dat onmogelijk is, bieden tal van onderzoeken, documenten en interviews met inmiddels vrijgelaten gevangenen echter ook voldoende informatie, meent professor Nowak. „Een aantal van de beschuldigingen over wantoestanden op Guantanamo Bay kan men trouwens vinden in officiële Amerikaanse documenten die zijn vrijgegeven”, zegt hij. Militaire artsen en psychiaters helpen ondervragers op Guantanamo Bay bij het opvoeren van de druk op de gevangenen.

Volgens het medische tijdschrift The New England Journal of Medicine en een apart onderzoek van The New York Times zouden de medici militair personeel adviseren over pijnlijke houdingen waarin men gevangenen kan plaatsen. Bovendien adviseren zij psychologische methoden om gevangenen onder extra druk te zetten om zo meer informatie los te krijgen. Beide bladen hebben hun informatie van ondervragers die op de basis hebben gewerkt. Volgens The New England Journal schenden de artsen hiermee hun beroepscode. Defensiewoordvoerder Bryan Whitman ontkent dat. „De artsen treden hier op als adviseur van het militair personeel en niet als geneesheer voor de gevangenen. Daar is niets mis mee.”