Op dit moment worden predikanten voor de Protestantse Kerk opgeleid aan de theologische faculteiten van de universiteiten in Utrecht en Leiden en aan de Theologisch Universiteit in Kampen.

Een van de redenen van de onderhandelingen die gevoerd worden om te komen tot een eigen opleiding, is dat de zogenoemde duplex ordo in Utrecht en Leiden minder goed zou functioneren. Dit in de negentiende eeuw ingevoerde systeem houdt in dat de universitaire opleiding tot predikant voor een deel onder verantwoordelijkheid valt van de kerk en voor een deel onder verantwoordelijkheid van de universiteit.

Concreet betekent dit dat de Protestantse Kerk en de overheid samen verantwoordelijk zijn voor de opleiding van predikanten. Studenten die dominee willen worden, moeten eerst een driejarige bachelor volgen aan de universiteit, vervolgens een universitaire master theologie en kerk van anderhalf jaar en daarna twee jaar de door het ThWI aan de twee faculteiten verzorgde predikantsopleiding.

Prof. Van der Duyn Schouten geeft twee redenen voor de gesprekken die er momenteel zijn over veranderingen in de predikantsopleiding. „Zo wordt momenteel gesproken over een vernieuwing van het bekostigingsstelsel van de opleidingen en is er een nieuwe Wet op het hoger onderwijs in voorbereiding.

Een van de mogelijkheden die wij nu overwegen, is om in de toekomst zelf een driejarige master te gaan aanbieden aan het ThWI. Het ministerie van onderwijs heeft ons deze mogelijkheid in overweging gegeven en daarover wordt momenteel met alle instanties gesproken.”

Volgens de hoogleraren onderzoekt een ingestelde commissie momenteel drie opties. „We kunnen de huidige duplex ordo handhaven”, aldus prof. Immink. „We zouden dan wel moeten komen tot een beter convenant met de universiteiten, want er zijn zaken die nu niet goed werken. Maar verder zou de opleiding dan hetzelfde blijven.”

Een tweede mogelijkheid is volgens prof. Immink dat het ThWI zelf een driejarige master gaat aanbieden. „We willen dan wel heel nauw blijven samenwerken met de universiteiten van Utrecht en Leiden.

Een derde optie is dat we kiezen voor het aanbieden van een driejarige masterstudie en een bestuurlijke fusie aangaan met de Theologische Universiteit in Kampen. Het Luthers Seminarie, dat nu nog zelfstandig is, zal in optie twee en drie met het ThWI samengaan.”

Professor Immink geeft toe dat er op dit moment, vooral aan de universiteit in Utrecht, allerlei zaken spelen die een herziening van de structuur van de predikantsopleiding noodzakelijk maken. „Zo kent deze universiteit geen zelfstandige theologische faculteit meer. Die is opgegaan in de faculteit geesteswetenschappen. Als theologie een onderdeel wordt van geesteswetenschappen, dan is de volgende vraag in hoeverre er dan nog sprake is van protestantse theologiebeoefening. Hoe is het dan met de ruimte voor het specifiek theologische onderwijs?”

Een punt van zorg voor het ThWI is ook dat in Utrecht de klassieke vormgeving van de duplex ordo onder druk staat. De van ouds kerkelijke vakken praktische theologie en dogmatiek worden nu ook in de staatsopleiding aangeboden. „De positie van kerkelijk hoogleraar heeft geen stevige wettelijke basis meer”, aldus prof. Immink.

In het Utrechts Universiteitsblad, waarin verleden week over mogelijke veranderingen bij de predikantsopleiding werd geschreven, zeggen vertegenwoordigers van de universiteiten in Utrecht en Leiden dat ze zich overvallen voelen door de plannen van de ThWI. Ze vrezen dat de plannen van de Protestantse Kerk mogelijk het einde betekenen van de master theologie en kerk.

Zeer binnenkort is er overleg tussen de universiteiten en het ministerie van Onderwijs.