„Verval RKK leidde tot pedoaffaires”
„Er is een direct verband tussen de uitverkoop binnen de Katholieke Kerk, met name in de jaren zestig, en de seksschandalen in Amerika”, stelt de priester-schrijver Antoine Bodar. „De processen gaan juist tegen de mensen die een grote rol speelden bij de beeldenstorm tegen de traditie.”
De Evangelische Hogeschool (EH) belegde maandagavond een debat met Bodar, geleid door mr. Cor Verkade. Bodar wordt gezien als een „mediapriester”, aldus het blootblad Playboy recent in een interview met hem. Het desbetreffende artikel gaf de nodige deining.
„Kennelijk is men bevreesd voor dit soort interviews”, zei Bodar maandagavond. „Maar de belangstelling voor religie is toegenomen en de oproep: „Gaat heen en verkondig het Evangelie over de hele wereld”, geldt ook de Playboy. In een plat programma moet je soms met een kwinkslag de andere wereld vertegenwoordigen. Mensen van seculiere programma’s vinden het prettig om christenen een draai om de oren te geven; ik geef dan twee meppen terug. Jezus Die de handelaars uit de tempel joeg, dat vind ik het mooiste Evangelie.”
Niet aan alle programma’s doet hij echter mee. De satanskerk? „Nee, dat is te blasfemisch.”
Eens was Bodar in een programma van Theo van Gogh. „Hij dacht mij te vangen met de bekende uitdrukking dat je God moet „vrezen.” Ik legde uit dat liefde begint met vrees, eren. Die vrees is een daad van liefde. Van Gogh hield toen op met sneren. God is liefde; maar Hij is ook Rechter. In de jongste dag worden bokken en schapen gescheiden; we doen net alsof dat niet meer bestaat. Ook de notie van het bestaan van de duivel is helemaal uitgesleten. Nu lijkt Jezus een tandenloze welzijnswerker te zijn, die alles wel goed vindt.”
In de protestantse kerken is er, zei Bodar, een strengere God aanwezig dan in de RK-Kerk. „Wij kennen een wat meer milde, barmhartige God; protestanten meer de God van de gerechtigheid. Protestanten komen meer voor zichzelf op omdat ze zelfstandig uit de Bijbel lezen. Bij de rooms-katholieken is het christendom vooral een gewoonte- en cultuurchristendom.”
Wie had er gelijk: Luther of de toenmalige curie? vroeg debatleider Verkade. Bodar: „Luther heeft terecht op een aantal misstanden gewezen en daarom de RK-Kerk volkomen terecht aangeklaagd. De Nederlandse paus Adrianus VI heeft het roomse hof gereduceerd, delegaties naar Luther gestuurd, maar toen was het kwaad al te ver doorgegaan. Het pijnlijke gevolg was dat de Rooms-Katholieke Kerk in Trente als reactie op de protestanten steeds heeft herhaald: Hij die dit niet gelooft, zij verdoemd - ”anathema”. Eeuwenlang hebben de beide kerkelijke richtingen met de ruggen naar elkaar gestaan. De vervloekte afgoderij in de Heidelbergse Catechismus is een typische reactie op dit soort ”anathema’s”. Luther staat feitelijk veel dichter bij de kerk van Rome dan latere figuren als Melanchton, Calvijn en Zwingli.”
Komen Rome en Reformatie bij elkaar? „We kunnen veel samen doen”, vindt Bodar. „Samen de Bijbel lezen bijvoorbeeld. Maar je gaat nog niet bij elkaar aan de avondmaalstafel.”
„Wat traditie betreft”, stelde de priester-schrijver uit Rome, „deze speelt bij ons een grote rol, bij protestanten niet. Maar als zij ons verwijten te veel waarde te hechten aan de traditie, wil ik protestanten erop wijzen dat zij sinds 1517 óók een traditie hebben. Zij beginnen met Luther en Calvijn op te slaan om te zien hoe die licht geven op passages in de Schrift.”
De Bijbel neemt een steeds belangrijker plaats in binnen de Rooms-Katholieke Kerk, zei Bodar. „Dat hebben wij van de protestanten geleerd. Maar ook protestanten zouden de traditie meer moeten overwegen. U zou het dikke handboek van de Duitse 19e-eeuwse dogmaticus Denzinger eens moeten lezen, die alle documenten van de Katholieke Kerk heeft verzameld waarvan onze kerk meent dat ze tot de waarheid behoren.
Omgekeerd zouden wij ons meer moeten verdiepen in de theologen van de Reformatie en moeten we hard gaan werken aan het sola gratia en sola scriptura.”
Als zijn favoriete keuze voor een paus noemde Bodar Ratzinger, oftewel paus Benedictus XVI. „Hij is meer theoloog dan Johannes Paulus II, die vooral filosoof, mysticus en pastor was. Ratzinger was de rechterhand van de paus, sinds 1981 bewust daarvoor naar Rome gehaald. De nieuwe paus zal zich meer inzetten voor de inhoud van het geloof. Hij zal zich ook inzetten voor het gesprek met ongelovigen.
Mensen zijn bang voor deze paus, omdat hij gezien wordt als de waakhond die de leer zuiver moet houden. Maar niemand kent zijn beminnelijkheid. Deze paus is in eerste instantie een vaderfiguur. Vroeger was hij er vooral voor om de geloofsleer zuiver te houden. De herderlijke kanten kon hij veel minder laten zien. Ratzinger is een van allerslimste koppen die we hebben.”
