De bond werd in 1930 opgericht omdat men de krachten van de zondagsscholen wilde bundelen, aldus ds. Polinder, sinds 1998 voorzitter van de bond (hij volgde ds. B. de Romph op, die deze functie 24 jaar vervulde). Verder speelde mee het gezamenlijk kunnen komen tot uitgave van materiaal, zoals schetsen van bijbelse vertellingen, en het oprichten van nieuwe zondagsscholen.

„Een van de doelstellingen van het oprichten van zondagsscholen was het bereiken van onkerkelijke jongeren”, zegt de Urker predikant. „Verschillende van onze gemeenten zaten in de grote steden. Ds. W. F. Laman kwam uit Leiden en zag daar veel onkerkelijke kinderen. Hij beschouwde zondagsscholen als een goed middel om deze jongeren het Evangelie te brengen. Dat was ook het oorspronkelijke doel van de zondagsscholen in de negentiende eeuw.”

Later werd het zondagsschoolwerk beperkt tot de jeugd binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). „Na de Tweede Wereldoorlog wilden onze kerken de eigen kinderen bijbels onderwijs geven. Christelijke gereformeerde scholen waren in die tijd een uitzondering. Het bereiken van onkerkelijke jongeren gebeurt nu niet meer op de zondagsscholen. Dat is veel meer een taak geworden van de kinder- en evangelisatieclubs.”

De leeftijd van de kinderen op de zondagsscholen ligt tussen 5 en 12 jaar, de jaren die voorafgaan aan catechisatie. Het is de leeftijd waarop kinderen goed te bereiken zijn, zegt ds. Polinder. „We hebben net Pinksteren herdacht. Doel van de zondagsschool is kinderen de grote werken van God te vertellen, en dat op eenvoudige wijze. Het gaat om het inprenten van de bijbelse leer in het verstand, met de bede dat het ook in het hart komt. De catechisatie legt toch meer de nadruk op de onderwijzing in de leer van de christelijke kerk.”

In sommige gemeenten worden de zondagsscholen in de middag, tussen de twee kerkdiensten, gehouden. Op andere plaatsen is er zondagsschool na de morgendienst.

De zondagsscholen mogen geen vervanging van de eredienst zijn, benadrukt de christelijke gereformeerde predikant, maar zijn een aanvulling. Als ouders de keuze hebben tussen één keer zondagsschool en een kerkdienst of twee keer kerkdienst, dan kiest hij nadrukkelijk voor het laatste.

Het aantal zondagsscholen binnen de CGK is de laatste tijd enigszins afgenomen. „We hebben een tijd gehad dat we op 80 scholen zaten, nu schommelt dat rond de 65. De oorzaak is dat een aantal zondagsscholen is opgeheven, om verschillende redenen. In sommige gemeenten zijn er nu kindernevendiensten, waardoor de band met de bond is losgelaten. Ze zijn geen lid meer van de bond omdat ze zich er niet meer thuis voelden. Wij houden de Statenvertaling en oude berijming aan omdat we menen dat we onze kerken daarmee het meest kunnen dienen. Sommige gemeenten richten zich meer op visueel materiaal, en gaan daarom naar andere stichtingen. De veelkleurigheid binnen onze gemeenten heeft bij ons dus een duidelijke uitwerking, net zoals dat bij het jeugdwerk het geval is.”

Samenwerking is er met de Hervormde zondagsscholenbond op gereformeerde grondslag en de Bond van Zondagsscholen van de Gereformeerde Gemeenten. „We komen één keer per jaar bij elkaar voor overleg en bezoeken elkaars jaarvergaderingen. Die vorm van contact is goed en voor de geestelijke herkenning zijn we dankbaar. Voor kadercursussen gebruiken we het materiaal van de hervormde bond, omdat die groter is dan de onze. Gelukkig verloopt het vinden van leiders en leidsters soepel. Wel is het zo dat het steeds moeilijker wordt om voor extra activiteiten een beroep op hen te doen. Jongeren zijn steeds drukker.”

Ds. Polinder bepleit een evenwichtige visie op het kind. „Onze kinderen zijn in Adam gevallen zondaren en moeten opnieuw geboren worden. Tegelijk zijn ze kinderen van het verbond, aan wie God het heil heeft toegezegd. In die spanning bewegen wij ons als Christelijke Gereformeerde Kerken - om waakzaam te zijn zowel voor onderschatting als voor overschatting van het verbond. De rijkdom van genade mag ook doorklinken in de vertellingen. Bekering en wedergeboorte zijn mogelijk omdat de Heere die wil geven.”

De predikant is ervan overtuigd dat het werk op de zondagsscholen in de achterliggende 75 jaar is gezegend. „In totaal worden wekelijks 3500 kinderen bereikt. Het werk heeft zijn vruchten afgeworpen, dat mogen we zeker geloven. En de Heere gaat door met Zijn werk. Je ziet soms bij oudere mensen dat zij zich dingen herinneren die zij op de zondagsscholen geleerd hebben. Wij leggen daarom ook nog steeds de nadruk op het leren van psalmverzen en bijbelteksten.”

De jeugd is in de afgelopen decennia wel veranderd, constateert ds. Polinder. Hij beziet de ontwikkelingen onder, bijvoorbeeld, de jongeren in Urk met grote zorg -drank, drugsgebruik, echtscheiding, huwelijksproblemen-, maar deze problemen treffen kinderen tussen de 5 en de 12 volgens hem (nog) niet. „Wel zie je dat de beeldcultuur haar invloed heeft. De moderne media met hun aandacht voor het visuele vragen van de leiding van zondagsscholen alle inzet om de aandacht van het kind te trekken. Toch zie je, als je een vertelling goed voorbereidt, dat kinderen gretig luisteren naar vertellingen. Kijk maar wanneer je kinderen voorleest.

Maar ook principieel is het goed om het vertellen te blijven doen. We belijden dat het geloof uit het gehoor is. Je mag ondersteunend materiaal gebruiken dat gericht is op het visuele, maar de vertelling is toch de hoofdzaak: het doorgeven van het bijbelse verhaal en de heilsgeschiedenis door middel van het gesproken woord. Het mooiste van het werk op zondagsscholen is dat je kinderen zeer goed kunt bereiken. Het zijn kinderen die willen luisteren. En wat is er mooier dan hun te vertellen wie de Heere voor hen wil zijn?”