Minder dan een dag is de Amerikaanse president Bush in Nederland geweest. In totaal duurde zijn bezoek een kleine zeventien uur. Maar de voorbereidingen waren kolossaal. Vele honderden politiemensen waren ervoor op de been. Tal van wegen waren afgezet. Je zult het weten als de machtigste man ter wereld bij je langskomt.Uiteraard waren er ook mensen op de been om tegen het bezoek van Bush te demonstreren. Maar het waren er niet veel en hun acties stelden weinig voor.

De kranslegging gisterochtend op de Amerikaanse begraafplaats Margraten, vormde met de daar gehouden toespraken het belangrijkste onderdeel van het bezoek. Helaas werd hier met de zondag geen rekening gehouden. Dat gold tevens voor andere herdenkingsmanifestaties, zoals die voor de Canadese oorlogsveteranen in Apeldoorn.

Vanuit Zuid-Limburg reisde Bush naar Moskou. Dat bezoek is in politiek opzicht een stuk gevoeliger. Temeer omdat hij op zijn reis door Europa ook Letland en Georgië met een bezoek vereert.

Beide landen behoorden vroeger tot de Sovjet-Unie, maar hebben zich inmiddels aan de invloedssfeer van het Kremlin ontworsteld. Letland is zelfs een NAVO-partner geworden. Dat Bush in deze twee Russische buurstaten als vriend en beschermer ontvangen wordt, symboliseert pijnlijk hoezeer de invloed van Moskou is afgenomen en hoever het Westen in deze regio is opgerukt.

Voor Poetin en de zijnen werpt dat een zware schaduw op de viering van de zestigste verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland. In hun ogen was die overwinning vooral te danken aan de ongeëvenaarde inzet van de Sovjetstrijdkrachten. Die moesten voor de westerse geallieerden de kastanjes uit het vuur halen.

In ieder geval heeft de Sovjet-Unie voor haar overwinning een zware tol aan mensenlevens en verwoestingen moeten betalen. Dat had ook te maken met het feit dat Stalin niet keek op een paar honderdduizend doden meer of minder. Teruggekeerde krijgsgevangenen werden naar Siberië afgevoerd. Dat waren niet alleen lafaards omdat ze zich aan de Duitsers hadden overgegeven, maar ze waren ook gevaarlijk omdat ze met eigen ogen hadden kunnen zien hoe de wereld er buiten de Sovjet-Unie uitzag.

Terwijl de West-Europese landen na 1945 alle mogelijkheden kregen om hun politiek bestel opnieuw in vrijheid in te richten en bovendien via de Marshallhulp belangrijke economische steun ontvingen, kwam Oost-Europa al spoedig in de greep van het communisme. Niet voor vijf jaar, maar voor meer dan veertig jaar.

Was het communisme erger dan het fascisme? Die vergelijking is niet zo makkelijk te maken. De Duitsers gedroegen zich in landen als Polen beestachtiger dan in West-Europa. De Nederlanders waren immers Germanen, maar in het oosten woonden slechts Slavische Untermenschen.

In ieder geval kwam men in Oost-Europa na 1945 van de regen in de drup. De westerse geallieerden waren aanvankelijk te naïef ten aanzien van Stalins boze plannen. De naoorlogse machtsverhoudingen brachten echter met zich mee dat Stalin hoge eisen kon stellen. De Sovjetlegers stonden immers tot aan de Elbe.

Geen wonder dat na de dooi onder Gorbatsjov het communistische blok en zelfs de Sovjet-Unie uiteenvielen. Zij werden slechts door een harde en vaak meedogenloze hand bijeengehouden. De meeste landen gingen zich voortaan op het Westen richten: politiek, economisch en cultureel.

Voor Poetin is dat een bittere pil, maar het is niet anders. Wel geldt ook in de internationale verhoudingen dat je de ander niet nodeloos tegen de haren in moet strijken. Hopelijk houdt Bush daar op deze gevoelige momenten voldoende rekening mee.