Rusland ziet de plechtigheden als een eerbetoon voor zijn ongeëvenaarde opofferingen om nazi-Duitsland te verslaan. Ruzie over het naoorlogse optreden van de Sowjet-Unie in Europa overschaduwt echter het feest.

In het programma van maandag staat de herdenking van de overwinning van de Geallieerden centraal. Het dreigt echter ook de climax te worden van wederzijdse beschuldigingen tussen Rusland en de vele landen die het vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog heeft overheerst.

De spanning is zaterdag nog verder opgelopen door het bezoek van de Amerikaanse president George Bush aan Letland. Hij sprak daar met de leiders van de drie Baltische staten, die eisen dat Moskou zijn excuses aanbiedt voor de sovjetbezetting van hun landen. Poetin weigert dat. Om die reden hebben de presidenten van Estland en Litouwen zijn uitnodiging afgeslagen om naar Moskou te komen. Bush had voorafgaand aan zijn bezoek aan de Letse hoofdstad Riga in een brief zijn begrip geuit voor de grieven van de Baltische staten.

Volgens recente officiële cijfers verloor de Sowjet-Unie 26,6 miljoen mensen in de strijd tegen Duitsland, veel meer dan alle andere Geallieerde landen samen. Veel historici zijn het erover eens dat het vooral aan de Sowjet-Unie is te danken dat de nazi’s zijn verslagen. Dat is dan ook de boodschap die Poetin maandag wil uitdragen.

„Onze mensen hebben niet alleen hun eigen land verdedigd. Ze hebben elf Europese landen bevrijd. Op het slagveld van de Barentszzee tot de Kaukasus is de militaire machine van de agressor kapotgemaakt”, zei Poetin zaterdag bij de inwijding van een nieuw oorlogsmonument in Moskou. Juist de vraag of de Sowjet-Unie wel een land heeft „bevrijd”, overschaduwt de viering.

Ook Georgië ligt overhoop met Rusland. Moskou handhaafde na de onafhankelijkheid van de voormalige sovjetrepubliek in 1991 vier militaire bases in dat land. Onder Europese druk ontruimde Rusland er in 1999 twee, maar Georgië dringt aan op volledige terugtrekking. Vrijdag zei president Michail Saakasjvili zijn bezoek aan Moskou af, nadat onderhandelingen daarover opnieuw waren stukgelopen. Bush sluit met een bezoek aan Georgië zijn Europese reis af.

De ruim vijftig staatshoofden en regeringsleiders die maandag wel in Moskou zijn, krijgen op het Rode Plein een zeventig minuten durende militaire parade te zien. 2500 Veteranen op 130 nagemaakte historische legervoertuigen en 7000 actieve militairen doen eraan mee.

Tot de hoge gasten behoren naast Bush onder anderen secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties, president Hu Jintao van China, de Franse president Jacques Chirac en de Britse vice-premier John Prescott. Ook minister-president Balkenende is in Moskou present. Premier Tony Blair heeft het te druk met zijn nieuwe regering na zijn verkiezingsoverwinning van donderdag. Met premier Junichiro Koizumi en bondskanselier Gerhard Schröder zijn voor het eerst ook de voormalige vijanden Japan en Duitsland vertegenwoordigd bij de Moskouse parade.

Zondagavond brachten Bush en Poetin samen door in het officiële buitenverblijf van de Russische president. Het onderonsje moet volgens een woordvoerder van het Kremlin de relatie tussen beide leiders versterken.