De gebroeders Sietsma behoren tot de 4700 Nederlanders die de Yad Vashem-onderscheiding kregen voor hun hulp aan de vervolgde joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hun namen zijn vermeld in een muur in Yad Vashem, het vorige maand heropende holocaustmuseum in Jeruzalem.

Donderdag opende de Israëlische ambassade in het Haagse populair-wetenschappelijke museum Museon een tentoonstelling over deze ”Rechtvaardigen onder de Volkeren”.

Aanleiding daartoe is de overhandiging aan premier Balkenende eerder deze maand van het eerste exemplaar van de Nederlandse editie van het Yad Vashem-lexicon, waarin de verhalen van deze Nederlanders zijn opgenomen.

Drie van die verhalen werden tijdens de opening voorgedragen. Zoals van de verzetsgroep die joodse kinderen liet ontsnappen uit de Hollandsche Schouwburg en de crèche in Amsterdam. Eén, twee tegelijk. Twee jaar lang reisden de verzetsmensen per trein heen en weer naar Limburg. Zo redden ze 200 kinderen. Geen van die kinderen werd onderweg door de nazi’s opgepakt. De leden van de verzetsgroep overleefden echter niet allen de oorlog.

„Ik kon de scheiding tussen joden en niet-joden niet verkroppen”, zegt een lid van de Westerweelgroep in het verhaal dat een leerling van The American School of the Hague gisteren voordroeg. „Ik vroeg me af: Wat betekent vrijheid als alleen sommigen vrij kunnen zijn?”

De groep bestond uit joden, christenen en communisten. Samen redden ze zo’n vijftig joodse kinderen uit Duitsland, ze brachten mensen naar het veilige Zwitserland en hielpen in totaal een 300 à 400 vervolgden. Ze waagden hun eigen leven; meerdere groepsleden werden in Vught geëxecuteerd.

De namen van de Rechtvaardigen onder de Volkeren verschijnen in het Museon op een zuil, één voor één. Op een vitrine ligt het vuistdikke boek waarin hun verhalen gebundeld zijn. Heldendaden, in de grootste stilte verricht.

De 91-jarige majoor A. M. Bosshardt, boegbeeld van het Leger des Heils, is sinds augustus vorig jaar een van de 4700 onderscheidenen. Ze was gisteren aanwezig toen leerlingen van de Haagse basisschool Het Kompas en The American School de tentoonstelling openden. Ze legden een krans bij de plaquette waarop 1691 omgekomen Haagse kinderen vermeld zijn.

De video ”Secret lives” geeft de aangrijpende ervaringen van de joodse kinderen weer. Zoals van het meisje dat op een onderduikadres als christen opgroeide en dat na de bevrijding tot haar grote woede en verbijstering geconfronteerd werd met het feit dat ze jodin was en dat die vreemde mensen die haar ophaalden, haar ouders waren. „Ze hield niet van me. Nu wel”, zegt haar moeder.

Vijf jaar geleden besteedde het Museon ook al aandacht aan het verhaal van kinderen en de holocaust. Die expositie, ”Geen kinderspel”, reist nog steeds rond. In het museum zelf is de nu de vaste tentoonstelling ”Kind in oorlog” ingericht. Daaraan werkten 35 mensen mee die de oorlog als kind meemaakten, variërend van een joods onderduikertje tot een kind van een NSB’er. Daarnaast zijn de ervaringen van zeven hedendaagse vluchtelingetjes weergegeven.

Bezoekers van ”Kind in oorlog” passeren de tijdelijke Yad Vashem-expositie, die tot 7 mei te zien is. Een eerbetoon aan mensen die zich inzetten voor vervolgde medelanders. Belangeloos, en met gevaar voor eigen leven.