De kerkvoogdijraad belegde in de jaren negentig bijna 25 miljoen dollar (bestemd voor bouw en ouderhoud van kerkgebouwen) bij een malafide organisatie. Het geld kwam na een slepende rechtszaak in de zomer van 2004 terug. Maar onder andere door een ongunstige wisselkoers en hoge advocatenkosten was daar nog maar 19,6 miljoen euro van overgebleven. Uit de financiële verantwoording van de kerkvoogdijraad blijkt dat er na aftrek van alle schulden en leningen die de Molukkers intussen hadden afgesloten, slechts 4,5 miljoen euro van het oorspronkelijke bedrag over is. Volgens de verantwoording is 2,4 miljoen euro daarvan bestemd voor de bouw van maximaal vier nieuwe kerken.

S. Pormes, lid van de Moluks evangelische kerk te Assen en Eerste-Kamerlid voor GroenLinks, heeft de cijfers bestudeerd. „De afgelopen zes jaar hebben we moeten lenen. De rente voor leningen kan sterk oplopen. Met die 4, 5 miljoen die we overhebben kunnen we weinig meer uitrichten.”

Het geld was oorspronkelijk bestemd voor de bouw van zestien nieuwe kerken. Volgens ds. J. Rutumalessy, oud-synodevoorzitter van de Moluks Evangelische Kerk, gaan de Molukkers nu proberen hun kerken op een andere manier te bouwen. Hij denkt aan multifunctionele centra die ook voor andere doeleinden verhuurd kunnen worden. De Molukse kerken willen in Zwolle zo’n proefproject starten.

De beleggingsaffaire laat diepe sporen na binnen de Molukse kerken. Kerkleden wantrouwen de kerkvoogdijraad en hun eigen synode, omdat er nauwelijks openheid is gegeven over de financiële situatie. Elias Rinsampessy, directeur van het Moluks maatschappelijk werk, spreekt van een crisis. „Ik word er verdrietig van. Als deze crisis blijft voortbestaan, dan ben ik bang dat het faillissement van de kerken misschien al binnen tien jaar een feit is.”

Volgens Rinsampessy zijn er inmiddels zeven tot tien Molukse gemeenten die zo weinig vertrouwen hebben in het landelijke verband dat zij hun verplichte financiële afdracht achterhouden. „Ik noem dat een gezond wantrouwen. Mensen willen natuurlijk niet voor de tweede keer een debacle zien van het financiële beleid.”

Ook Pormes spreekt van een zware crisis: „Mensen hebben geen vertrouwen meer in de kerk. Dat werkt door in plaatselijke gemeenten. Het aanzoeken van kerkenraadsleden is onbegonnen werk. Niemand is geïnteresseerd.”

Volgens Rinsampessy en Pormes moet eerst gewerkt worden aan herstel van vertrouwen. Zij vestigen hun hoop op de nieuwe synodevoorzitter, Matulessy. Mocht het hem niet lukken om het vertrouwen tussen gemeenten en synode te herstellen, dan vreest men een sombere toekomst voor de Molukse kerken in Nederland. Pormes: „Als er niets verandert, is het in 2015 wel afgelopen.”

In totaal telt de Moluks Evangelische Kerk ongeveer dertig plaatselijke gemeenten.