De rechter–commissaris is een onafhankelijke rechter die het handelen van het Openbaar Ministerie (OM) toetst. De VVD, PvdA en de LPF hadden er vorige week voor gepleit een speciale rechter–commissaris aan te stellen om de AIVD–informatie goed te kunnen beoordelen.

Aanleiding daarvoor was het wetsvoorstel van Donner om informatie van inlichtingen– en veiligheidsdiensten als bewijs te kunnen gebruiken in strafzaken tegen vermeende terroristen. De minister zal met de Raad voor de rechtspraak en het landelijk parket van het OM overleggen over de opleiding van de gespecialiseerde rechter–commissaris.

Die kan in het belang van de staatsveiligheid spreken met de betrokken AIVD–medewerker, die daarbij anoniem inzicht kan geven in de achtergrond van een ambtsbericht. Als dat verhoor plaatsheeft zonder dat er een advocaat en officier van justitie bij zijn, dan krijgen de verdediging en het OM alsnog de mogelijkheid om vragen te stellen via telecommunicatie of schriftelijk, aldus Donner.

Diverse fracties hadden ook gevraagd hoe hij denkt te voorkomen dat informatie die door marteling in het buitenland is verkregen terecht komt in een ambtsbericht, dat vervolgens als bewijs kan dienen. Donner erkende dat dat niet volledig is uit te sluiten. De nieuwe regeling voorziet volgens hem echter in betere mogelijkheden om te onderzoeken op welke manier informatie is verzameld.

Als blijkt dat gegevens door marteling zijn verkregen, dan zal de rechter–commissaris dat aangeven. Als het onvoldoende mogelijk is een en ander te controleren, dan zal de rechter het ambtsbericht niet meenemen als bewijsmateriaal, stelde Donner.

De minister gaf verder aan niet te verwachten dat de AIVD terughoudender zal zijn om informatie te verstrekken aan de opsporingsdiensten op het moment dat de gegevens in strafzaken kunnen worden gebruikt. De Nijmeegse hoogleraar straf(proces)recht Y. Buruma had daar onlangs voor gewaarschuwd.

Na het meireces spreekt de Tweede Kamer verder over het wetsvoorstel.